पुणे (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – स्टॅनफोर्ड युनिव्हर्सिटी अमेरिकेत शिकत असलेला २१ वर्षीय तरुण. अचानक एक दिवस त्याला त्याच्या आईचा फोन आला की तुझे वडील आता या जगात नाहीत. घरी परत ये. अचानक समोर उभ्या राहिलेल्या या संकटानंतरही तो तरुण घाबरला नाही. वडिलांनी सोडलेल्या कंपनीची कमान त्यांनी हाती घेतली. आणि लवकरच तो जगातील अब्जाधीशांच्या यादीत सामील झाला. आम्ही सांगत आहोत, जगातील सर्वात मोठ्या देणगीदारांपैकी एक असलेल्या विप्रोचे संस्थापक अझीम प्रेमजी यांच्याविषयी. चला जाणून घेऊया त्यांचा शून्य ते शिखरापर्यंतचा प्रवास….
आजोबा तांदळाचे व्यापारी
अझीम प्रेमजी सांगतात की, त्यांचे आजोबा तांदळाच्या व्यवसायात गुंतले होते. त्यावेळी त्यांचे साप्ताहिक उत्पन्न दोन रुपये होते. अझीम प्रेमजी यांचे वडील मोहम्मद हुसेन हसन प्रेमजी यांनी १९४५ मध्ये त्यांच्या आजोबांच्या मृत्यूनंतर वयाच्या २१ व्या वर्षी कंपनीची धुरा सांभाळली.
पाकिस्तानचे निमंत्रण
अझीम प्रेमजींच्या वडिलांनी वेस्टर्न व्हेजिटेबल प्रॉडक्ट्स लिमिटेड नावाची कंपनी सुरू केली. या कंपनीच्या माध्यमातून ते वनस्पती तेलाच्या व्यवसायात उतरले. भारत स्वातंत्र्य झाला. त्यानंतर त्यांच्या कंपनीला दोन वर्षेही झाली नाहीत. अझीम प्रेमजींच्या वडिलांना पाकिस्तानचे संस्थापक मोहम्मद अली जिना यांचा फोन आला. पण त्यांनी ही ऑफर नाकारली आणि भारतातच राहण्याचा निर्णय घेतला. १९६६ अजीम प्रेमजी यांच्या वडिलांचे वयाच्या ५१ व्या वर्षी निधन झाले. मग अझीम प्रेमजींनी आपले शिक्षण अर्धवट सोडून कंपनीची कमान हाती घेतली. आणि कौटुंबिक वारसा पुढे चालवण्याचा निर्णय घ्या.
आयटी क्षेत्राची सुरुवात
वडिलांच्या मृत्यूनंतरची पहिली काही वर्षे चांगली गेली नाहीत. वेस्टर्न व्हेजिटेबल प्रॉडक्ट्स लिमिटेड सातत्याने तोटा करत होती. पण या कठीण काळात अझीम प्रेमजींनी धीर सोडला नाही. लवकरच कंपनीला गती मिळाली. आणि मग त्यातून नफा मिळू लागला. अमेरिकेतून परतलेल्या प्रेमजींना समजले की येणारा काळ आयटीचा आहे. यामुळेच त्यांनी या क्षेत्रात नशीब आजमावण्याचा निर्णय घेतला. हा तो काळ होता जेव्हा अझीम प्रेमजींनी विप्रोची सुरुवात केली.
१९७९ मध्ये पहिला कर्मचारी
ऑगस्ट १९७९ मध्ये विप्रोने आपले कर्मचारी नियुक्त केले. दोन महिन्यांनंतर, विप्रोने मिनी कॉम्प्युटर्सकडे विकास, उत्पादन आणि विपणनासाठी अर्ज केला. त्यानंतर विप्रो वर्षानुवर्षे नवीन उंची गाठत राहिली. १९९५ मध्ये ३० वर्षांनंतर अझीम प्रेमजींनी स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातून शिक्षण पूर्ण केले. दरम्यान, १९९६ मध्ये विप्रोने कंपनीचे मुख्यालय बंगळुरू येथे हलवले.
कलियुगातील कर्ण!
अझीम प्रेमजी यांना कलियुगातील कर्ण म्हटले जाते. अजीम प्रेमजी सांगतात की, त्यांची आई लोकांची सेवा करायची. ‘आम्ही तेव्हा फार श्रीमंत नव्हतो, पण आई लोकांकडून मदत घेऊन सेवा देत असे.’ माझ्यावर आईचा खूप प्रभाव आहे. २०२१-२२ मध्ये अझीम प्रेमजी यांनी दररोज २७ कोटी रुपयांची देणगी दिली. आतापर्यंत त्यांनी ९७१३ कोटी रुपयांची देणगी दिली आहे.
पद्मविभूषणने सन्मानित
२०११ मध्ये अझीम प्रेमजी यांना पद्मविभूषण हा भारताचा दुसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार देण्यात आला. अझीम प्रेमजी, जे जेआरडी टाटा यांच्यावर खूप प्रभाव टाकत होते, ते ३१ जुलै २०१९ रोजी विप्रोचे अध्यक्ष म्हणून निवृत्त झाले. सध्या त्यांचा मोठा मुलगा ऋषद प्रेमजी हे विप्रोचे अध्यक्ष आहेत.
Oil Trader to Billionaire Industrialist Azim Premji Success Story
