विशेष प्रतिनिधी, पुणे
सूर्यग्रहण असो की चंद्रग्रहण असो सर्वांनाच त्याचे आकर्षण वाटते. खगोलीय घटनांबाबत विशेष उत्सुकताही असते. तर, चंद्राकडे कवींपासून सर्वच जण विशेष कुतुहलाने पाहत असतात. मात्र, याच चंद्राबाबत आपल्याला आज १० रंजक गोष्टी जाणून घ्यायच्या आहेत.
१) सौर मंडळामध्ये मोठा उपग्रह
वैज्ञानिकदृष्ट्या सत्य आहे की, चंद्रापेक्षा सौर मालेत आणखी चार उपग्रह आहेत. यातील सर्वात मोठे दोन उपग्रह हा गुरूजवळ स्थित आहे, प्रत्यक्षात ते प्लूटो आणि बुधपेक्षा मोठे आहे. याव्यतिरिक्त, टायटन, कॅलिस्टो आणि ईओ देखील चंद्रापेक्षा मोठे आहेत. खगोलशास्त्रज्ञांचा अभ्यास चालू आहे. पूर्वी फक्त ९ ग्रह ज्ञात होते, परंतु आता सौर यंत्रणेत डझनाहून अधिक ग्रह ज्ञात आहेत.
२) फक्त माती आणि धूळ
शास्त्रज्ञांच्या मते, सूर्योदय व सूर्यास्ताच्या वेळी चंद्रावर माती व धूळ फिरत असते. असे का घडते हे एक गूढ आहे. त्याच वेळी, शास्त्रज्ञांच्या मते, याचे एक कारण असे होऊ शकते की, अनेक रेणू इलेक्ट्रिकली चार्ज केले गेले आहेत, परंतु आणखी काही कारणे आहेत.
३) मानवी झोपेवरही परिणाम
स्वित्झर्लंडच्या बॅसल विद्यापीठाने केलेल्या अभ्यासानुसार, चंद्र पृथ्वीवरील लोकांच्या झोपेवरही परिणाम करतो. असे म्हणतात की, अमावस्येला, काही लोक चांगली झोप घेतात, पौर्णिमेच्या दिवशी ते कमी झोतात. परंतु विज्ञानाने अद्याप हे सत्य सिद्ध केले नाही. मात्र याबाबत वैज्ञानिक अभ्यास सुरू आहे.
४) पृथ्वीचे अंतर
प्रत्येक वर्षी चंद्र पृथ्वीपासून ३.७८ सेंमी अंतराने लांब जात आहे. तसेच ५० अब्ज वर्षापर्यंत असे झाल्यास, चंद्राला पृथ्वीभोवती फिरण्यास ४७ दिवस लागतील. चंद्राला पृथ्वीभोवती फिरण्यास सध्या २८ दिवस लागतात. पृथ्वीच्या मध्यभागापासून ते चंद्राच्या मध्यभागापर्यंत अंतर ३,८४,४०३ किलोमीटर आहे.
५) इंटरनेटचा वेग
एका संशोधनातून असेही आढळले आहे की, चंद्रावर इंटरनेटाचा वेग वाढू शकतो. नासाने चंद्रावर एक वाय-फाय कनेक्शन उपलब्ध करून जागतिक विक्रम बनविला आहे, ज्याचा वेग १९ एमबीपीएस असून ही एक अतिशय आश्चर्यकारक बाब आहे.
६) एकमेव नैसर्गिक उपग्रह
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे चंद्र हा एक उपग्रह असून तो पृथ्वीभोवती फिरत आहे. चंद्र हा पृथ्वीवरील एकमेव नैसर्गिक उपग्रह आहे. चंद्र हा सौर मंडळाचा ५ वा सर्वात मोठा नैसर्गिक उपग्रह आहे. शास्त्रज्ञांच्या मते, पृथ्वी आणि थेआ (मंगळ-आकाराचा घटक) यांच्यात साडेचार अब्ज वर्षांपूर्वी झालेल्या भीषण टक्करानंतर उरलेल्या अवशेषांच्या मोडतोडातून चंद्र तयार झाला होता.
७) वजन कमी होते
२० व्या शतकातच मानवाने चंद्रावर पाऊल ठेवले आहे. त्यात भारताच्या नावाचाही समावेश आहे. पृथ्वीवरील चंद्राची गुरुत्वाकर्षण शक्ती पृथ्वीपेक्षा कमी आहे हे वैज्ञानिक अभ्यासात सिद्ध झाले आहे. साधारणपणे एखाद्या व्यक्तीचे वजन चंद्रावर १६.५ टक्के कमी होत असते. याच कारणाने अंतराळवीरांनी चंद्रावर चालताना उडी मारत चालतो.
