नवी दिल्ली – कोरोना संसर्गावर संशोधनानंतर उपाययोजना म्हणून जगभरातील अनेक देशातील नागरिकांना लशींचे दोन डोस देण्यात येत आहेत. परंतु अनेक देशांमध्ये डोस उपलब्ध नसल्याने त्यांच्यात निर्माण झाली होती. इतकेच नव्हे तर भारतात देखील अनेक राज्यांमध्ये डोस वेळेवर उपलब्ध होत नव्हते. त्यामुळे नागरिकांना डोस घेण्यास विलंब होत होता. परंतु आता उलट परिस्थिती निर्माण झाली आहे. देशभरात मोठ्या प्रमाणावर लशींचे उत्पादन होत असताना या लशींना फारशी मागणी नाही. इतकेच नव्हे तर अन्य देशात परदेशातून देखील मागणी नसल्याने अतिरिक्त डोस शिल्लक असल्याचे सांगण्यात येते. कोरोना लस निर्माता सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया कंपनीने तसेच एका सरकारी अधिकाऱ्याने सांगितले की, भारत सध्या कोविड-19 लशींच्या अतिरिक्त डोसची निर्यात करण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. एकीकडे लशींनी भारताचे वेळापत्रक ओलांडले आहे. परंतु कंपनीकडे आणखी मागणी नोंदवण्यात आलेली नाही.
अनेक देशांमध्ये लसीकरणाचे प्रमाण कमी असूनही, त्यांच्या वापरात व्यवस्थापन अडथळे आहेत, सिरम या जगातील सर्वात मोठी लस निर्माता कंपनीने आधीच मोठी ऑर्डर मिळेपर्यंत Astra Zeneca (Covishield) औषधाचे उत्पादन तात्पुरते कमी करण्याची घोषणा केली आहे.
सिरमचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी अदार पूनावाला यांनी भारतीय उद्योग महासंघाने आयोजित केलेल्या आभासी परिषदेत सांगितले की, काही देशांनी त्यांच्या लोकसंख्येच्या फक्त 10 किंवा 15 टक्के लसीकरण केले आहे, म्हणजेच प्रत्यक्षात त्यांनी 70 टक्के लोकसंख्येला लशीकरण केलेले नाही. वास्तविक तेथे मागणी खूप जास्त असायला पाहीजे, परंतु पुरवठा मासिक मागणीपेक्षा जास्त आहे, असा प्रचार केला जातो.
ज्येष्ठ आरोग्य अधिकारी विनोद कुमार पॉल यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, कोविड-19 लशींचे सध्याचे जागतिक उत्पादन उद्दीष्ट सुमारे 36 लाख डोसचे होते, ते अद्याप पूर्ण झालेले नाही. भारत लशींचा पुरवठा करण्याच्या स्थितीत आहे, परंतु कोठून मागणी आहे का? पुरवठा कसा वाढवता येईल? याचा विचार व्हायला हवा, असे ते म्हणाले. अनेक देशांमध्ये, विशेषत: आफ्रिकन खंडात त्याच्या वापराची क्षमता कशी वाढवायची. आफ्रिकेच्या रोग नियंत्रण संस्थेने गेल्या महिन्याच्या अखेरीस सांगितले की त्यांचे अनेक देश लस व्यवस्थापनाच्या समस्यांशी झुंज देत आहेत कारण काही महिन्यांच्या विलंबानंतर लसींचा ओघ अचानक वाढला आहे.
