नवी दिल्ली (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – सोने आणि दागिन्यांची खरेदी आणि विक्री करणाऱ्यांसाठी एक आनंदाची बातमी आहे. 31 मार्च नंतर हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन (HUID) शिवाय सोन्याचे दागिने आणि सोन्याच्या कलाकृती विकल्या जाणार नाहीत. तसे ग्राहक व्यवहार मंत्रालयाने स्पष्ट केले आहे. चार अंकी आणि सहा अंकी हॉलमार्किंगबाबत ग्राहकांमधील संभ्रम दूर करण्यासाठी हा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आला आहे.
नवीन नियम लागू झाल्यानंतर 1 एप्रिलपासून फक्त सहा अंकी अल्फान्यूमेरिक हॉलमार्किंग वैध असेल. त्याशिवाय सोन्याचे दागिने विकले जाणार नाहीत. ग्राहक व्यवहार मंत्रालयाचा ग्राहकांच्या हिताचा हा महत्त्वपूर्ण निर्णय आहे. यासोबतच चार अंकी हॉलमार्किंग पूर्णपणे बंद करण्यात येणार आहे. सरकारने शुक्रवारी सांगितले की 1 एप्रिलपासून सोन्याचे दागिने आणि सोन्याच्या कलाकृतींच्या विक्रीला सहा अंकी अल्फान्यूमेरिक HUID (हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन नंबर) शिवाय परवानगी दिली जाणार नाही. सोन्याचे हॉलमार्किंग अनिवार्य करण्यासाठी सरकारने दीड वर्षापूर्वीच प्रयत्न सुरू केले आहेत.
1 एप्रिल 2023 पासून, HUID सह फक्त सोन्याचे दागिने विकण्याची परवानगी असेल, असे अधिकृत निवेदनात म्हटले आहे. ग्राहक व्यवहार विभागाच्या अतिरिक्त सचिव निधी खरे यांनी सांगितले की, ग्राहकांच्या हितासाठी हा निर्णय घेण्यात आला आहे. निर्णयानुसार, हॉलमार्क केलेले सोन्याचे दागिने आणि HUID शिवाय सोन्याच्या कलाकृतींच्या विक्रीला 31 मार्चनंतर परवानगी दिली जाणार नाही. ते म्हणाले की, सध्या चार अंकी तसेच सहा अंकी HUID वापरला जात आहे. ते म्हणाले की दर्जेदार उत्पादनासाठी ग्राहकांच्या मागणीमुळे ते अनिवार्य नसलेल्या जिल्ह्यांमध्येही हॉलमार्क केलेले सोन्याचे दागिने देशभरात विकले जात आहेत.
HUID क्रमांक काय आहे?
ज्याप्रमाणे प्रत्येक व्यक्तीच्या ओळखीसाठी आधार कार्ड असते, त्याचप्रमाणे दागिन्यांच्या ओळखीसाठी हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन (HUID) क्रमांक असतो. हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन (HUID) क्रमांक हा सहा-अंकी अल्फान्यूमेरिक कोड आहे ज्यामध्ये अंक आणि अक्षरे असतात, जे ज्वेलर्सद्वारे नियुक्त केले जातात. या क्रमांकाच्या मदतीने दागिन्यांशी संबंधित प्रत्येक माहिती उपलब्ध आहे. जसे दागिन्यांची शुद्धता, वजन आणि ते कोणी विकत घेतले. ज्वेलर्सना ही माहिती BIS पोर्टलवर देखील अपलोड करावी लागेल. हॉलमार्किंगच्या वेळी दागिन्यांच्या प्रत्येक तुकड्याला HUID नियुक्त केले जाईल आणि ते दागिन्यांच्या प्रत्येक तुकड्यासाठी अद्वितीय असेल. Assaying and Hallmarking Center (AHC) मध्ये, दागिन्यांवर व्यक्तिचलितपणे एक अद्वितीय क्रमांकाचा शिक्का मारला जातो.
अन्न आणि ग्राहक व्यवहार मंत्री पियुष गोयल यांच्या अध्यक्षतेखाली भारतीय मानक ब्युरो (BIS)ची आढावा बैठक झाली. BIS ला देशात चाचणीसाठी पायाभूत सुविधा वाढवण्याचे निर्देश गोयल यांनी दिले. BIS ला ग्राहकांच्या सुरक्षिततेसाठी वापरल्या जाणार्‍या घटकांच्या तीव्रतेनुसार उत्पादन चाचणी आणि बाजार निरीक्षणाची वारंवारता वाढवण्यास सांगितले होते. बीआयएसने प्रयोगशाळा तपासणीची वारंवारताही वाढवावी, असे म्हटले आहे. BIS ला प्रेशर कुकर, हेल्मेट आणि इतर ग्राहक उत्पादने यांसारख्या उत्पादनांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी बाजारपेठेतील देखरेख वाढवण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. BIS ने आगामी काळात 663 उत्पादनांसाठी गुणवत्ता नियंत्रण आदेश (QCO) प्रस्तावित केला आहे. सध्या 462 उत्पादने QCO अंतर्गत समाविष्ट आहेत, असे निवेदनात म्हटले आहे.
मायक्रो स्केल युनिट्समध्ये गुणवत्ता संस्कृतीला चालना देण्यासाठी, BIS विविध उत्पादन प्रमाणन योजनांसाठी प्रमाणीकरणावर 80 टक्के सवलत किंवा किमान मार्किंग शुल्क आकारेल असा निर्णय घेण्यात आला आहे. सोन्याचे हॉलमार्किंग हे मौल्यवान धातूच्या शुद्धतेचे प्रमाणपत्र आहे. हे 16 जून 2021 पर्यंत स्वेच्छेने लागू होते. त्यानंतर सरकारने टप्प्याटप्प्याने सोन्याचे हॉलमार्किंग अनिवार्य करण्याचा निर्णय घेतला. पहिल्या टप्प्यात देशातील 256 जिल्ह्यांमध्ये हे बंधनकारक करण्यात आले आणि दुसऱ्या टप्प्यात आणखी 32 जिल्हे जोडण्यात आले, ज्यामुळे एकूण जिल्ह्यांची संख्या 288 झाली. त्यात आणखी 51 जिल्हे जोडले जात आहेत.
Gold Jewellery Sale New Rule from 1 April 2023
