नवी दिल्ली (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – देशातील दोन हजार रुपयांच्या नोटांचे चलन लवकरच थांबवण्यासाठी केंद्र सरकारने ३० सप्टेंबरपर्यंत त्या आरबीआयला परत करण्याच्या सूचना दिल्या आहेत. या दरम्यान दोन हजारांची नोट कायदेशीर निविदा राहील. तथापि, २०१६ प्रमाणे या वेळीही लोकांना नोटा बदलून घेण्यासाठी बँकेत रांगेत उभे राहावे लागेल, अशी चिंता अनेकांमध्ये आहे.
अनेकांना नोटाबंदीचे जुने दिवस आठवू लागले आहेत, जेव्हा त्यांना ५०० आणि १००० च्या नोटा बदलून घेण्यासाठी तासनतास वाट पाहावी लागत होती. अशा स्थितीत मागील नोटाबंदीच्या तुलनेत यावेळी २००० च्या नोटा बदलण्याची प्रक्रिया किती वेगळी असेल हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. याशिवाय लोक यासाठी काय आणि कधीपर्यंत पावले उचलू शकतील.
अशी आहे प्रक्रिया
२००० रुपयांच्या नोटा बदलण्यासाठी सरकारने १० नोटांची मर्यादा निश्चित केली आहे. म्हणजेच, जर एखाद्या व्यक्तीकडे दोन हजार रुपयांच्या नोटा असतील आणि त्याऐवजी रोख रकमेची गरज असेल, तर त्याला दोन हजारांच्या नोटांच्या बदल्यात एकूण २० हजार रुपयांपर्यंतच्या लहान चलनाच्या (५००, २००, इ.) नोटा मिळू शकतात.
यावर मर्यादा नाही
गंमत म्हणजे ही मर्यादा फक्त २००० च्या नोटा बदलण्यासाठी लागू करण्यात आली आहे. ज्यांना रोख रकमेऐवजी रोख रक्कम हवी आहे त्यांच्यासाठीच. तथापि, ज्यांना त्यांच्या खात्यात फक्त २ हजार रुपयांच्या नोटा जमा करायच्या आहेत त्यांच्यासाठी ठेव मर्यादेवर कोणतेही बंधन नाही. म्हणजेच ते कितीही नोटा खात्यात टाकू शकतात.
तर काय करावे?
२००० च्या १० नोटांची एकावेळी विनिमय मर्यादा प्रति खाते लागू आहे. तथापि, एखाद्याला आपत्कालीन परिस्थितीत त्याची गरज भासल्यास खातेधारक तिसऱ्या व्यक्तीच्या म्हणजेच बँकिंग करस्पॉन्डंटच्या हातात फक्त चार हजार रुपये (दोन नोटा) बदलू शकतो. म्हणजेच, ग्राहक एका वेळी १२ नोटा (२४ हजार रुपये) बदलू शकतो. दोन हजारांची नोट बंद झाल्यामुळे लोकांची गैरसोय होणार नाही, असे नाही. चलन विनिमयासाठी २० हदार मर्यादेमुळे ऑपरेशनल गैरसोय होऊ शकते. अनेकांना एकाच बँकेच्या शाखेत अनेक वेळा जावे लागेल.
2 Thousand Notes Deposition Rules RBI