मुंबई (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – कोविड महामारी आणि त्यानंतरच्या लॉकडाऊनमुळे पैठणी विणकरांचे जीवन बेरंग झाले. अशा परिस्थितीत रिलायन्स फाऊंडेशनने पैठणीशी संबंधित बाळकृष्ण नामदेव कापसे यांच्यासारख्या अनेकांना मदतीचा हात पुढे केला. आज कापसे हे केवळ स्वतःच्या पायावर उभे नाहीत तर पैठणी व्यवसायाशी निगडित 250 हून अधिक कारागीर, कामगार आणि लहान व्यावसायिकांना मदत करत आहेत. महाराष्ट्रातील शिर्डीपासून 30 किमी अंतरावर येवला शहराजवळील वडगाव येथे राहणारा बाळकृष्ण पैठणीचे रंग पसरवण्यासाठी मुंबईतील नीता मुकेश अंबानी कल्चरल सेंटरमध्ये (NMACC) आला होता.
विणकरांच्या संघर्षाची आठवण करून देत आणि रिलायन्स फाऊंडेशनने वेळेवर केलेल्या मदतीचे स्मरण करून बालकृष्ण म्हणाले, “जेंव्हा लॉकडाऊनचा फटका विणकरांना बसला, तेव्हा रिलायन्स फाऊंडेशनच्या सहकार्याने आम्हाला पैठणी दुपट्ट्याच्या रूपात विणकामासाठी नवीन बाजारपेठ मिळाली. ‘स्वदेश’ प्रदर्शनाच्या माध्यमातून श्रीमती नीता अंबानी यांनी आम्हाला आमची कला आंतरराष्ट्रीय ग्राहकांसमोर दाखवण्याची संधी दिली. प्रदर्शनामुळे आमचे कार्य आता जगाच्या कानाकोपऱ्यात पोहोचले आहे. कलेच्या संरक्षक म्हणून श्रीमती अंबानी यांच्यामुळे माझ्यावर खूप प्रभाव पडला आहे.”
पारंपारिक पैठणी विणकरांची अडचण अशी आहे की ते डिझायनर्ससोबत काम करत नाहीत. नवनवीन डिझाईन्स आणि उत्तम रंगांची सांगड घालूनच पैठणीचा व्यवसाय रंगू शकतो. रिलायन्स फाऊंडेशनच्या मदतीने बालकृष्णासारखे लोक आता डिझायनर्ससोबत काम करत आहेत. ते आता येवला आणि आजूबाजूच्या जवळपास 1,200 हातमागांवरून पैठणी विणण्याच्या उत्पादनांची देखभाल करतात आणि दरवर्षी 25,000 पैठणी साड्या विणतात.
विणकराचे 6 महिने ते 2 वर्षे आयुष्य फक्त एक पैठणी साडी बनवण्यात घालवते. रिलायन्स फाऊंडेशनचा ठाम विश्वास आहे की कारागिरांना त्यांच्या जादूच्या बोटांसाठी मोबदला मिळालाच पाहिजे. पैठणी विणकरांच्या कामात नवीन डिझाईन्स आणण्यासाठी, त्यांना त्यांचे काम दाखवण्यासाठी व्यासपीठ उपलब्ध करून देण्यासाठी आणि त्यांच्या वस्तू विकण्यासाठी ग्राहक आणि बाजारपेठ उपलब्ध करून देण्यासाठी रिलायन्स फाऊंडेशन कलाकारांसोबत जवळून काम करत आहे.
Yeola Paithani Labour Reliance Foundation Help
