काय आहे डेल्टा प्लस व्हेरियंट? त्याच्यामुळे का येऊ शकते तिसरी लाट?

विशेष प्रतिनिधी, नवी दिल्ली

संपूर्ण देशातील कोरोनाच्या दुसर्‍या लाटेची भीती ओसरत नाही, तोच आता डेल्टा प्लस व्हेरियंटचा भारतात शिरकाव झाल्याने कोरोनाच्या तिसर्‍या लाटेची भीती व्यक्त करण्यात येत आहे. तज्ज्ञ डॉक्टरांकडून अत्यंत सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला देण्यात येत आहे. तिसऱ्या लाटेच्या संभाव्यतेमुळे लोक आणि सरकारची चिंता वाढली आहे.

येत्या आठवड्यात किंवा महिन्यांत भारतात कोरोनाची तिसरी लाट येण्याची शक्यता आहे. या वेळी कोरोना विषाणूच्या डेल्टा प्लस प्रकारामुळे सरकारच्या चिंता वाढल्या आहेत. सध्या कोरोना विषाणूचे हे प्रकार किंवा स्वरुप केवळ महाराष्ट्र, केरळ आणि मध्य प्रदेशात आढळून आले आहेत, परंतु त्याचा झपाट्याने प्रसार होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.

केंद्र सरकारने डेल्टा प्लसला आता व्हेरिएंट ऑफ इंटरेस्टच्या प्रकारात स्थान दिले आहे.  तथापि, पुन्हा एकदा हा विषाणू वेगाने पसरण्याचा धोका आहे. कोरोना विषाणूचे नवीन डेल्टा प्लस रूप काय आहे ? आणि संभाव्य तिसर्‍या लाटे मागील कारण का आहे?  हे जाणून घेऊ या…

डेल्टा प्लस प्रकार म्हणजे काय?
देशात आता कोरोनाचा एक नवीन प्रकार समोर आला असून तो मागील डेल्टा व्हेरिएंटच्या अगदी जवळ आहे. त्याला एवाय १ किंवा डेल्टा प्लस व्हेरियंट असे नाव आहे. हा डेल्टा व्हेरिएंटचा विकसित केलेला प्रकार आहे. डेल्टा प्रकार प्रथमच भारतात आढळला असून देशातील कोरोनाच्या दुसर्‍या लाटे दरम्यान, विषाणूच्या चक्रावस्थेत येणारे बहुतेक लोक या प्रकाराला बळी पडले.  कोरोनाचा डेल्टा प्रकार देशातील दुसर्‍या लहरीमागील कारण होता.

तो किती धोकादायक आहे?
कोरोनाच्या डेल्टा प्लस व्हेरियंटबद्दल अद्याप फारशी माहिती उपलब्ध नाही. तसेच  केंद्र सरकारलाही त्याबद्दल अजून फारशी माहिती नाही. याबाबत संशोधन व अभ्यास केला जात आहे. भारतात अद्यापही या संसर्गाचा अभ्यास केला जात आहे, परंतु स्पाइक प्रोटीनमधील उत्परिवर्तनांमुळे हे धोकादायक रूप धारण करू शकेल अशी भीती सरकारला आहे.  या परिवर्तनाचे गांभीर्य लक्षात घेता केंद्राने त्या तीन राज्यांना सल्लागार जारी केला आहे आणि जास्त प्रकरणांची नोंद झाली आहे तेथे आवश्यक ती पावले उचलण्याचे निर्देश दिले आहेत.

आतापर्यंत देशात किती प्रकरणे?
डेल्टा प्लस व्हेरियंटची भारतात ४० प्रकरणे आढळली आहेत.  देशातील चार राज्यात डेल्टा प्लस व्हेरियंटची प्रकरणे नोंदली गेली आहेत. विशेषत: ही प्रकरणे महाराष्ट्र, केरळ, मध्य प्रदेश आणि तामिळनाडूमध्ये नोंदली गेली आहेत.  या राज्य सरकारांना याबाबत सतर्क राहण्यास सांगितले आहे.  भारतात डेल्टा प्लस सापडलेल्यांपैकी महाराष्ट्रातील दोन जिल्ह्यात म्हणजे रत्नागिरी आणि जळगावमध्ये १६ प्रकरणे नोंदली गेली आहेत.

देशात प्रथम प्रकरण कोठे आले?
महाराष्ट्राप्रमाणे उर्वरित तामिळनाडू केरळ आणि मध्य प्रदेशात आढळली आहेत.
देशातील कोरोना विषाणूच्या डेल्टा प्लस व्हेरिएंटची पहिली घटना मध्य प्रदेशातील भोपाळमध्ये नोंदली गेली. हा प्रकार प्रथम ६५ वर्षांच्या महिलेमध्ये आढळला.

९ देशांमध्ये

डेल्टा प्लस व्हेरिएंट सध्या भारत, अमेरिका, यूके, स्वित्झर्लंड, पोर्तुगाल, जपान, पोलंड, नेपाळ, चीन आणि रशिया या नऊ देशांमध्ये उपलब्ध आहे.  तसेच आतापर्यंत जागतिक आरोग्य संघटना किंवा इतर कोणत्याही देशाने डेल्टा प्लसला देखील चिंतेचा विषय म्हणून घोषित केलेले नाही.  परंतु जगातील अनेक देशांमध्ये डेल्टा प्लस व्हेरिएंटचे प्रकार समोर येऊ लागले आहेत.

जीनोममधून कळाले 
कोरोनाचे नवे रूप ओळखण्यासाठी सरकारने १० प्रयोगशाळांचे एक समूह तयार केले होते.  त्यात मे मध्ये आणखी १८ प्रयोगशाळा या कारीता जोडल्या गेल्या.  या प्रयोगशाळांमध्ये आतापर्यंत सुमारे ४५ हजार नमुन्यांची जीनोम सिक्वान्सिंग करण्यात आली आहे.  त्याच जीनोम सिक्वेंन्समधून डेल्टा प्लस व्हेरियंट देखील ओळखले गेले.

डेल्टा प्लस व्हेरिएंटचा प्रसार रोखण्यासाठी केंद्र सरकार यावर बारीक नजर ठेवून आहे. लोक कोरोनाबाबत योग्य नियम पाळत असतील, तर विषाणूचा फैलाव कमी होऊ शकतो. कोरोनाची तिसरी लाट थांबविणे आपल्या हाती आहे, असे केंद्र सरकारकडून सांगण्यात आले. तसेच सर्व नागरिकांनी कोरोनापासून बचाव करण्याच्या नियमांचे योग्य प्रकारे पालन करावे आणि जास्तीत जास्त लोकांना लस दिली गेली तर तिसऱ्या लाटेला येण्यापासून रोखता येईल, असे केंद्र सरकारच्या आरोग्य खात्याने म्हटले आहे.