महाराष्ट्रातील मंकीपॉक्स चाचणीसाठी अधिकृत प्रयोगशाळा म्हणून एम्स नागपूरला मान्यता

नागपूर (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – महाराष्ट्रातील लोकांच्या आरोग्याच्या सुरक्षेसाठी एम्स नागपूरने आणखी एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला आहे. एम्स नागपूरच्या वायरोलॉजी संशोधन व निदान प्रयोगशाळेला आजपासून अधिकृतपणे मंकीपॉक्स चाचणी प्रयोगशाला म्हणून मान्यता देण्यात आली आहे.

या मान्यतेनुसार, एम्स नागपूर आता महाराष्ट्रातील मंकीपॉक्सच्या संशयित रुग्णांची चाचणी करण्यासाठी अधिकृत केंद्र म्हणून कार्य करेल.
मंकीपॉक्स हा एक गंभीर विषाणूजन्य आजार आहे जो विशेषतः मानवी आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकतो. या आजाराची तातडीने ओळख व नियंत्रण करण्यासाठी चाचणी सुविधांची गरज आहे. एम्स नागपुरच्या वायरोलॉजी संशोधन व निदान प्रयोगशाळेमध्ये या संदर्भात मोठे पाऊल उचलत, महाराष्ट्रातील नागरिकांना जलद आणि अचूक चाचणी सेवा प्रदान करण्यास सुरुवात केली आहे.

14 ऑगस्ट 2024 रोजी WHO ने मंकीपॉक्सला व्हायरसच्या नवीन स्ट्रेनच्या उदयामुळे पब्लिक हेल्थ इमर्जन्सी ऑफ इंटरनॅशनल कन्सर्न (PHEIC) घोषित केले होते. नवीन स्ट्रेन हा चिंतेचा विषय बनला आहे कारण एकट्या या वर्षी, 15,600 नोंदवलेल्या प्रकरणांपैकी तब्बल 537 मृत्यूचे दस्तऐवजीकरण झाले आहे. यापूर्वी या आजाराची नोंद न केलेल्या अनेक आफ्रिकन देशांमध्येही त्याचा प्रसार झाला आहे.

भारतात, मार्च 2024 मध्ये केरळमध्ये झालेल्या मृत्यूसह मंकीपॉक्सची एकूण 30 प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत. एम्स नागपूरचे संचालक प्रा. डॉ. प्रशांत जोशी यांनी सांगितले की, “ही चाचणी सुविधा नागपूरसाठी एक मोठा गौरव आहे. या चाचणीच्या माध्यमातून मंकीपॉक्सच्या प्रसारावर जलद नियंत्रण मिळवणे आणि नागरिकांचे आरोग्य सुरक्षित ठेवणे हा आमचा उद्देश आहे.

मंकीपॉक्सशी संबंधित वैशिष्ट्यपूर्ण पुरळ इतर रोगांशी देखील गोंधळात टाकू शकते जे सामान्यत जसे की कांजण्या, सिफिलीस, व्हॅरिसेला झोस्टर, गोवर, खरुज आणि हात, पाय आणि तोंड रोग लक्षणे आहे. म्हणून, त्यांनी यावर जोर दिला आहे की जर वर नमूद केलेली लक्षणे स्थानिक भागात प्रवासाच्या इतिहासासह दिसली किंवा मंकीपॉक्सच्या संशयित किंवा पुष्टी झालेल्या प्रकरणाच्या संपर्कात आल्यास, वैद्यकीय मदत घेण्याचा सल्ला दिला जातो.

डॉ. प्रशांत जोशी यांनी सांगितले की इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च (ICMR) आणि डिपार्टमेंट ऑफ हेल्थ रिसर्च (DHR) ने एम्स नागपूर हे मंकीपॉक्स चे प्रादेशिक चाचणी केंद्र म्हणून निवडले आहे, जे देशभरातील मंकीपॉक्सच्या संशयित प्रकरणांची चाचणी करण्यासाठी नियुक्त केलेल्या 35 प्रयोगशाळांपैकी एक आहे.

ही नवीन सुविधा नागपूरसह संपूर्ण महाराष्ट्रात मंकीपॉक्सच्या प्रसारावर नियंत्रण मिळविण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे. यामुळे नागरिकांना वेळेवर निदान व उपचार मिळण्यास मदत होईल. प्रयोगशाळा मंकीपॉक्स चाचणीसाठी आवश्यक किट आणि अभिकर्मकांनी सुसज्ज आहे, ज्या भारतीय परिषदेने प्रदान केल्या आहेत. वैद्यकीय संशोधन. (ICMR) – नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी (NIV), पुणे आणि सध्या मंकीपॉक्सचे संशयित नमुने स्वीकारत आहेत अशी माहिती डॉ. मीना मिश्रा, मुख्य अन्वेषक, व्हायरल रिसर्च डायग्नोसिस लॅबोरेटरी (व्हीआरडीएल) आणि प्रोफेसर आणि प्रमुख, सूक्ष्मजीवशास्त्र विभाग, एम्स नागपूर यांनी दिली.

प्रा.डॉ.प्रशांत जोशी यांनी माहिती दिली की घाबरून जाण्याची गरज नाही परंतु असे असले तरी रोगाचा प्रादुर्भाव होऊ नये यासाठी, असुरक्षित गट ओळखण्यासाठी आणि लोकसंख्येमध्ये पसरणाऱ्या स्ट्रेनचा प्रकार निश्चित करण्यासाठी खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.

डॉ. मीना मिश्रा यांनी माहिती दिली की व्हायरल रिसर्च डायग्नोसिस लॅबोरेटरी (व्हीआरडीएल), मायक्रोबायोलॉजी विभाग, एम्स, नागपूर ही संपूर्णपणे सुसज्ज अत्याधुनिक प्रयोगशाळा आहे आणि तिच्या स्थापनेपासून, 5 लाखांहून अधिक कोविड- 19 नमुन्यांची चाचणी करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.

इतर विषाणूजन्य रोग जसे की इन्फ्लूएंझा, हिपॅटायटीस बी, हिपॅटायटीस-सी, ह्युमन पॅपिलोमा व्हायरस, डेंग्यू, चिकुनगुनिया, यांची चाचणीही या प्रयोगशाळेत होते. एम्स नागपूर आता संपूर्ण विदर्भ आणि लगतच्या भागात मंकीपॉक्सचे संशयित प्रकरणे स्वीकारतील आणि तपासतील. या निर्णयामुळे नागपूरसह संपूर्ण महाराष्ट्रातील नागरिकांना वेळीच मंकीपॉक्स चाचणीची सुविधा उपलब्ध होईल, ज्यामुळे या आजाराच्या प्रसारावर नियंत्रण ठेवणे सोपे होईल.