ई कॉमर्स कंपन्यांना केंद्र सरकारचा दणका; आता हे करता येणार नाही

इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – आता ई-कॉमर्स कंपन्या त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर विकल्या जाणार्‍या वस्तूंचे बनावट पुनरावलोकने (रिव्ह्यू) टाकून सर्वसामान्यांची दिशाभूल करू शकणार नाहीत. फ्लिपकार्ट आणि अॅमेझॉन सारख्या कंपन्यांना त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर उत्पादने आणि सेवांच्या पुनरावलोकनांचे स्त्रोत उघड करावे लागतील. कंपन्यांना सांगावे लागेल की हे पुनरावलोकने प्रायोजित आहेत की नाही आणि त्यांच्यासाठी काही पैसे दिले गेले आहेत का? बनावट पुनरावलोकनांना आळा घालण्यासाठी सरकार नवीन नियम आणत आहे.

सोमवारी त्याचे नियम (उपनियम) जारी करताना, केंद्रीय ग्राहक व्यवहार सचिव रोहित कुमार सिंग यांनी सांगितले की ते २५ नोव्हेंबरपासून लागू होतील. सरकारच्या या पाऊलामुळे चांगली सेवा आणि उत्पादने विकणाऱ्या कंपन्यांना फायदा होणार असला तरी ग्राहकांची फसवणूक करणाऱ्यांवर नियंत्रण ठेवण्यासही मदत होणार असल्याचे त्यांनी सांगितले. वाढत्या तक्रारी लक्षात घेऊन नियमावली तयार करण्यासाठी उच्चस्तरीय समिती स्थापन करण्यात आली होती. त्यात आघाडीच्या ई-कॉमर्स कंपन्यांसह उद्योग आणि व्यापार संघटनांच्या प्रतिनिधींचाही समावेश होता.

ग्राहक व्यवहार सचिव रोहित कुमार सिंग यांनी सोमवारी सांगितले की भारतीय मानक ब्युरो (BIS) ने ऑनलाइन ग्राहक पुनरावलोकनांसाठी नवीन मानक ‘IS 19000:2022’ तयार केले आहे. ही मानके ग्राहक पुनरावलोकने ऑनलाइन प्रकाशित करणाऱ्या कोणत्याही संस्थेला लागू होतील. यामध्ये उत्पादने आणि सेवांचे पुरवठादार समाविष्ट आहेत जे त्यांच्या ग्राहकांना उत्पादन किंवा तृतीय पक्षाद्वारे सशुल्क पुनरावलोकनाचे पुनरावलोकन करण्याची विनंती करतात.

संस्था या मानकांचे पालन करत आहे की नाही हे तपासण्यासाठी BIS पुढील १५ दिवसांत यासाठी एक प्रमाणपत्र लाँच करेल. हे प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी ई-कॉमर्स कंपन्या बीएसआयकडे अर्ज करू शकतात. सरकारने पुरवठादार किंवा संबंधित तृतीय पक्षांद्वारे विपणन हेतूने खरेदी केलेल्या किंवा लिहिलेल्या पुनरावलोकनांना प्रतिबंधित केले आहे. व्यापक विचारविनिमयानंतर तयार करण्यात आलेला हा मसुदा २५ नोव्हेंबरपासून लागू होणार आहे. काही काळासाठी, ही मानके ऐच्छिक असतील, परंतु ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर बनावट पुनरावलोकनांवर अंकुश ठेवता येत नसल्यास, सरकार त्यांना अनिवार्य करण्याचा विचार करू शकते.

जगातील पहिला देश
ग्राहक व्यवहार सचिव रोहित कुमार सिंग म्हणाले की ऑनलाइन पुनरावलोकनांसाठी मानके तयार करणारा भारत कदाचित जगातील पहिला देश आहे. ते म्हणाले, ‘आम्हाला हा उद्योग तोडायचा नाही. आम्हाला फक्त योग्य मार्ग घ्यायचा आहे. कंपन्या स्वतः त्याचे पालन करतात की नाही हे आपण प्रथम पाहू. धोका वाढत राहिल्यास, आम्ही भविष्यात ते अनिवार्य करू शकतो.

तीन क्षेत्र
ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर खरेदीचे निर्णय घेण्यात ऑनलाइन पुनरावलोकने महत्त्वाची भूमिका बजावतात. तीन प्रमुख क्षेत्रे आहेत जिथे पुनरावलोकने मजकूर, व्हिडिओ किंवा ऑडिओ स्वरूपात महत्त्वाची भूमिका बजावतात – प्रवास आणि जेवण आणि ग्राहक टिकाऊ वस्तू.

हे उघड होणार
कोणतेही पुनरावलोकन वैध, अचूक आणि दिशाभूल करणारे नसावे. पुनरावलोकनकर्त्यांची ओळख परवानगीशिवाय उघड केली जाऊ नये आणि कंपन्यांनी खात्री केली पाहिजे की कोणतीही माहिती लपविली जाणार नाही. पुनरावलोकन विकत घेतल्यास किंवा एखाद्याला पुनरावलोकन लिहिण्यासाठी पैसे दिले जात असल्यास, हे स्पष्टपणे नमूद केले पाहिजे की ते सशुल्क पुनरावलोकन आहे.

या कंपन्यांचा समावेश 
बनावट पुनरावलोकने आणि स्टार रेटिंग ग्राहकांची उत्पादने आणि सेवा ऑनलाइन खरेदी करण्यात दिशाभूल करतात. Zomato, Swiggy, Reliance Retail, Tata Sons, Amazon, Flipkart, Google, Meta, Mesho, Blinkit आणि Zepto सारख्या कंपन्या नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करण्यात सहभागी होत्या आणि त्यांनी या मानकांचे पालन करण्याचे आश्वासन दिले आहे. मानके तयार करताना CII, FICCI, ASSOCHAM, NASSCOM, ASCI, NRAI आणि CAIT सारख्या उद्योग संस्थांचाही सल्ला घेण्यात आला.

हे अतिशय महत्त्वाचे
– जसे लिहिले जाईल तसे प्रकाशित केले जाईल.
– त्याच्या संमतीशिवाय ग्राहकाच्या गोपनीयतेशी छेडछाड केली जाणार नाही.
– तुमच्या सोयीनुसार रेटिंग देण्यावर किंवा काहीतरी लपवण्यावर कडक बंदी असेल.
– समीक्षक ओळखणे आवश्यक आहे.
– केवायसी प्रक्रिया राबवावी लागेल.
– नियमांविरुद्ध कोणतीही गोष्ट केल्यास ती अनुचित व्यापार प्रथा मानली जाईल.
– ग्राहक आयोग आणि केंद्रीय ग्राहक संरक्षण प्राधिकरण दुर्लक्ष किंवा अवमानासाठी कारवाई करू शकतात.
– आजकाल, ग्राहक वेबसाइटद्वारे सेवा आणि उत्पादने खरेदी करतात. काही कंपन्या ग्राहकांची दिशाभूल करण्यासाठी बनावट पुनरावलोकने आणि रेटिंग देतात. ट्रॅव्हल बुकिंग सारख्या प्लॅटफॉर्मवर पुनरावलोकने आणि स्टार रेटिंग खूप महत्त्वाचे आहेत. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हाला निकृष्ट उत्पादने आणि सेवांचे चांगले पुनरावलोकन आणि स्टार रेटिंग मिळत नसेल, तर ग्राहक त्यापासून दूर राहणे चांगले मानतील.

Shopping E Commerce New Rules Customer
Online Fake Review