इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – मध्य प्रदेशातील उज्जैन येथील १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक असलेल्या दक्षिण मुखी महाकाल मंदिर परिसरात भव्य महाकाल कॉरिडॉरचे उद्घाटन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते करण्यात आले आहे. महाकवी कालिदासाच्या महाकाव्या मेघदूतात महाकाल वनाची संकल्पना येथे सुंदरपणे मांडण्यात आली आहे, शेकडो वर्षांनंतर ती प्रत्यक्षात आली आहे.
ऑगस्ट २०१९ मध्ये राज्य सरकारने महाकाल मंदिर विस्तार योजना आखली होती. ८५६ कोटी रुपयांच्या महाकालेश्वर मंदिर कॉरिडॉर विकास प्रकल्पाच्या पहिल्या टप्प्याचे उद्घाटन होत आहे. पहिल्या टप्प्यात ३१६ कोटी रुपयांमध्ये महाकाल लोक विकसित करण्यात आले आहेत. कॉरिडॉरचे दोन भव्य प्रवेशद्वार – नंदी दरवाजा आणि पिनाकी दरवाजा – बनवले गेले आहेत. महाकाल मंदिराच्या नव्याने बांधलेल्या कॉरिडॉरमध्ये १०८ खांब बांधण्यात आले आहेत
श्री महाकाल लोक योजना
पहिल्या टप्प्यात महाकाल मंदिराचे क्षेत्रफळ २.८ हेक्टर होते, मात्र महाकाल लोकार्पण झाल्यानंतर ते ४७ हेक्टर होणार आहे. ९४६ मीटर लांबीच्या कॉरिडॉरवरून चालत भाविक महाकाल मंदिराच्या गर्भगृहात पोहोचतील. कॉरिडॉरवर फिरताना त्यांना बाबा महाकालची अद्भूत रूपेच दिसत नाहीत तर शिवमहिमा आणि शिव-पार्वती विवाहाची कथाही पाहायला आणि ऐकायला मिळेल. या जगात शिवगाथेशी संबंधित 208 मूर्ती आणि 108 स्तंभ आहेत, ज्यामध्ये शिव परिवार आणि शिवविवाहाशी संबंधित अनेक कथा समर्पित आहेत.
https://twitter.com/IndiaNamoS/status/1579739901519884290?s=20&t=liyk6Gjnonrx7LR6NSOnBw
महाकाल लोक धार्मिक कॉरिडॉर
महाकाल कॉरिडॉर हा देशातील पहिलाच धार्मिक परिसर आहे, जो पौराणिक रुद्रसागर तलावाच्या काठावर विकसित होत आहे. हे शिव, शक्ती आणि इतर धार्मिक कथांशी संबंधित सुमारे २०० शिल्पे आणि भित्तीचित्रे (भित्तीचित्रे) यांनी सजवलेले आहे. त्यांच्याकडून शिवाच्या न ऐकलेल्या कथा भक्तांना कळतील. सप्त ऋषी, नवग्रह मंडळ, त्रिपुरासुर वध, कमळकुंडात विराजमान झालेले शिव, शिवाचा आनंदी तांडव दर्शवणारे १०८ खांब, शिवस्तंभ, भव्य प्रवेशद्वारावर नंदीच्या विशाल मूर्ती. देशातील पहिले नाईट गार्डनही येथे तयार करण्यात आले आहे.
सिंहस्थ २०२८ साठी योजना
महाकाल लोक सिंहस्थ डोळ्यासमोर ठेवून ही योजना करण्यात आली आहे. सिंहस्थाच्या काळात इंदूर, रतलाम, देवास, माकसी अशा कोणत्याही शहरातून उज्जैनला येताना सिंहस्थ मेळ्याच्या दीड किमी जवळ वाहने पार्क करता येतील. जत्रा परिसरात जाण्यासाठी लोकांना जास्त चालावे लागणार नाही. बॅटरी असलेली सरकारी वाहने आजूबाजूच्या दीड किमी परिसरात तिरुपतीप्रमाणे धावतील. महाकाळात येणाऱ्या भाविकांसाठी ३० सप्टेंबर २०२३ पर्यंत २५०० वाहनांचे पार्किंग तयार होणार आहे. दुसरीकडे सिंहस्थासाठी नदीकाठावर ७ हजार वाहनांसाठी कायमस्वरूपी पार्किंग व्यवस्था करण्यात येत आहे. त्यासाठी क्षिप्राजवळ कॉरिडॉर तयार करण्याच्या योजनेवर काम सुरू झाले आहे.
https://twitter.com/SVishnuReddy/status/1579827868837609477?s=20&t=liyk6Gjnonrx7LR6NSOnBw
सणांच्या अनुषंगाने व्यवस्था
१२ ऑक्टोबरपासून महाकाल मंदिर दर्शन प्रणालीमध्ये महाकाल लोक हे देशातील सर्वात सुव्यवस्थित मंदिर बनणार आहे. २० मिनिटांत भाविकांना महाकालाचे दर्शन घेता येणार आहे. एकाच वेळी 30 हजार भाविकांना महाकाल लोकांमध्ये जाता येणार आहे. एका दिवसात ७ लाख भाविक आले तरी कोणतीही अडचण येणार नाही, अशी व्यवस्था असेल. शिवरात्री, नागपंचमी आणि सिंहस्थ यांसारख्या कार्यक्रमांसाठी एवढी चांगली दर्शन व्यवस्था केली जात आहे, जी देशातील कोणत्याही मंदिरात नाही.
पुढील ५० वर्षांचा विचार करून ही तत्वज्ञान प्रणाली तयार करण्यात आली आहे. उद्घाटनानंतर भाविकांना गर्दीविना, सोयीस्कर आणि कमी वेळेत सर्वात मोठी सुविधा मिळणार आहे. कॉरिडॉरमध्ये सौंदर्य शिखरावर असेल जे रात्री झोपल्यासारखे चमकते. कोणत्याही उत्सवात सर्वसामान्य भाविकांना कोणत्याही अडचणीचा सामना करावा लागणार नाही. यादरम्यान महाकालपर्यंत पोहोचणाऱ्या वाहनांना शहरापासून दूर थांबवले जाणार नाही किंवा त्यांना अनेक किलोमीटर पायी जावे लागणार नाही.
महाकालाचा दरबार फुलांनी गंधित
देशी-विदेशी फुलांच्या सुगंधाने महाकालाचा दरबार भरून गेला आहे. गर्भगृह आणि नंदी सभामंडपाबरोबरच महाकाल संकुलातील सर्व लहान-मोठी मंदिरे रंगीबेरंगी दिव्यांनी न्हाऊन निघाली आहेत. महाकाल मंदिराच्या प्रांगणात आणि कोटितीर्थ कुंडाच्या सभोवतालची सर्व छोटी-मोठी मंदिरेही फुलांनी सजवण्यात आली आहेत. यामध्ये देशी गुलाब, झेंडू, सुवासिक फुले, याशिवाय डच गुलाब, जरबेरा, लिली, ट्यूबरोज, अँथोरियम फुलांच्या विशेष जातींचा समावेश आहे. पुणे आणि बंगळुरू येथून विशेष प्रकारची फुलांची खरेदी करण्यात आली आहे. मंदिर समितीशी संबंधित अधिकाऱ्यांनी ही माहिती दिली.
https://twitter.com/PIB_India/status/1579738019162382336?s=20&t=liyk6Gjnonrx7LR6NSOnBw
Mahakal Lok Corridor Characteristic Features
