भोंगे केवळ भारतातच आहेत की परदेशातही? बघा, कुठल्या देशात काय आहे सद्यस्थिती

इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – सध्या केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे तर देशभरात एकच विषयावरील वादामुळे सर्वत्र खळबळ उडाली आहे, तो म्हणजे धार्मिक स्थळावरील लाऊडस्पीकर हटविण्याची मागणी होय. धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकरच्या वापरावरून पुन्हा एकदा वाद निर्माण झाला आहे. यावेळी महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेचे अध्यक्ष राज ठाकरे यांच्यामुळे या वादाला तोंड फुटले आहे.
दरम्यान, राज ठाकरे यांच्या इशाऱ्यानंतर महाराष्ट्र सरकारने धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकर काढण्यावरून वाद होऊ नये म्हणून पोलिस बंदोबस्त वाढवला आहे.

राज ठाकरे यांनी महाराष्ट्र सरकारला इशारा दिला होता की, दि. 3 मे पर्यंत मशिदींमधून लाऊडस्पीकर काढून टाका, अन्यथा त्यांचे कार्यकर्ते मशिदीबाहेर लाऊडस्पीकरवर हनुमान चालीसा वाजवतील. या इशाऱ्यावर महाराष्ट्रातील शिवसेना-राष्ट्रवादी-काँग्रेस युती सरकारच्या नेत्यांनी राज ठाकरेंवर ताशेरे ओढले, पण लाऊडस्पीकरच्या वापरासाठी पोलिसांची परवानगी अनिवार्य केली.
त्याचबरोबर ध्वनिप्रदूषणासाठी लाऊडस्पीकरच्या वापराबाबत चिंतेचे वातावरण असताना, विविध प्रदूषण नियंत्रण मंडळांनी त्याच्या वापराबाबत सूचना जारी केल्या आहेत. उत्तर प्रदेश प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या म्हणण्यानुसार, रात्री 10 वाजल्यानंतर आणि सकाळी 6 वाजण्यापूर्वी लाऊडस्पीकर चालवण्यास परवानगी देऊ नये आणि सर्व लाऊडस्पीकरवर ‘ध्वनी मर्यादित करणारे’ लावले जावेत.

विशेष म्हणजे, धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकरच्या वापरावर बंदी घालण्याची चर्चा भारत हा एकमेव देश नाही. असेही काही देश आहेत जिथे धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकरच्या वापरावर आधीच बंदी आहे. नेदरलँड, जर्मनी, स्वित्झर्लंड, फ्रान्स, यूके, ऑस्ट्रिया, नॉर्वे आणि बेल्जियमसह अनेक देशांमध्ये धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकरच्या वापरावर मर्यादा आहेत. इतकेच नाही तर नायजेरियातील लागोस सारख्या काही शहरांमध्ये मशिदींमध्ये लाऊडस्पीकरच्या वापरावर बंदी घालण्यात आली आहे. आम्ही येथे अशा पाच देशांबद्दल सांगत आहोत जिथे लाऊडस्पीकरच्या वापराबाबत वाद झाला होता किंवा मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करण्यात आली होती.

 इंडोनेशिया:
जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेल्या मुस्लिम देशाला हे लक्षात आले आहे की, धार्मिक स्थळांद्वारे ध्वनी प्रवर्धनाचा अत्यधिक वापर पर्यावरणीय समस्या आहे आणि त्याच्या वापरासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. इंडोनेशियाने मशिदींमधून केव्हा आणि कसे प्रसारित करावे याबद्दल मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.

सौदी अरेबिया
गेल्या वर्षी जूनमध्ये सौदी अरेबियाने सर्व धार्मिक स्थळांवरील लाऊडस्पीकर त्यांच्या कमाल आवाजाच्या फक्त एक तृतीयांश पर्यंत सेट करण्याचे आदेश दिले. सार्वजनिक तक्रारींना प्रतिसाद म्हणून हे उपाय केले गेले. यानंतर, पुराणमतवादी मुस्लिम राष्ट्रातील या निर्णयाला सोशल मीडियावर विविध प्रतिक्रिया मिळाल्या.

इंग्लड
मे 2020 मध्ये, वॉल्थम फॉरेस्ट कौन्सिल, लंडनने आठ मशिदींना रमजानच्या काळात त्यांच्या नमाजाचे आवाहन सार्वजनिकपणे प्रसारित करण्याची परवानगी दिली. त्यानंतर, दुसर्‍या सिटी कौन्सिलने लंडन शहरातील एकोणीस मशिदींना रमजानच्या दरम्यान प्रार्थना करण्यासाठी त्यांचे कॉल सार्वजनिकपणे प्रसारित करण्याची परवानगी दिली. त्यानंतर, न्यूहॅम परिसरातील अनेक रहिवाशांनी या निर्णयाविरोधात महापौर रोक्सना फियाझके यांच्या कार्यालयाला पत्रे लिहिली.

अमेरिका
 2004 मध्ये, अमेरिकेतील मिशिगनमधील हॅमट्रॅक येथील अल-इसलाह मशिदीने लाऊडस्पीकरवर अजान प्रसारित करण्यासाठी परवानगी देण्याची विनंती केली. यामुळे परिसरातील अनेक गैर-मुस्लिम रहिवासी नाराज झाले, असे निदर्शनास आले की, स्थानिक चर्चमधून मोठ्या आवाजात घंटा वाजल्याने शहरवासीय आधीच नाराज होते, तर काहींनी असा युक्तिवाद केला की चर्चची घंटा अधार्मिक होती. या नंतर शहरात सर्व धार्मिक स्थळांवर लाऊडस्पीकरचा आवाज मर्यादित करण्यासाठी आवाजाच्या नियमांमध्ये सुधारणा केली.

 नायजेरिया
2016 मध्ये लागोस राज्याच्या अधिकाऱ्यांनी उच्च-आवाज पातळी कमी करण्याच्या प्रयत्नात 70 चर्च आणि 20 मशिदी बंद केल्या. जवळपास 10 हॉटेल्स, पब आणि क्लब हाऊसही बंद आहेत. दोन दशलक्ष लोकसंख्या असलेल्या या शहरावर सतत गाड्यांच्या हॉर्नपासून प्रार्थना आणि मोठ्या आवाजात धार्मिक गाण्यांपर्यंतच्या आवाजाचा परिणाम झाल्याचा अंदाज आहे. 2019 मध्ये, लागोस राज्य सरकारने शांत आणि चांगले जीवन जगण्यासाठी नागरिकांच्या हक्कांचे आणि विशेषाधिकारांचे संरक्षण करण्याची गरज लक्षात घेऊन या महानगरातील ध्वनी प्रदूषणाचे व्यवस्थापन आणि कमी करण्याचे आदेश जारी केले.