नवी दिल्ली (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – कर्नाटक विधानसभा निवडणुकीचे चित्र आता स्पष्ट होऊ लागले आहे. सहा महिन्यांत सलग दुसऱ्यांदा भाजपला मोठा धक्का बसला आहे. हिमाचल प्रदेशपाठोपाठ आता कर्नाटकची सत्ताही भाजपच्या हातातून गेली आहे. त्याचवेळी देशभरात राजकीय संकटाचा सामना करणाऱ्या काँग्रेसला मोठा विजय मिळाला. आधी हिमाचल प्रदेश आणि आता कर्नाटकच्या निवडणुका लागोपाठच्या निवडणुकांमध्ये पराभवाचा सामना करणाऱ्या काँग्रेससाठी संजीवनी ठरू शकतात.
राजकीय विश्लेषकांच्या मते काँग्रेसच्या विजयाची काही प्रमुख कारणे आहेत. कर्नाटकमध्ये २००४, २००८ आणि पुन्हा २०१८ मध्ये कोणत्याही पक्षाला पूर्ण बहुमत मिळाले नाही. २०१३ मध्ये काँग्रेसने १२२ जागा जिंकून सरकार स्थापन केले होते. राज्यात मुख्य लढत गेल्या अनेक दिवसांपासून भाजप आणि काँग्रेसमध्येच आहे. काँग्रेसने अनेक वेळा पूर्ण बहुमताने सरकार स्थापन केले आहे, तर भाजपला कधीही पूर्ण बहुमत मिळालेले नाही. यावेळीही असेच काहीसे घडले.
१. भाजपचा अंतर्गत कलह :
बी एस येडियुरप्पा यांना मुख्यमंत्रीपदावरून हटवल्यापासून भाजपमध्ये अंतर्गत कलहाची परिस्थिती निर्माण झाली आहे. पक्षातच विविध गटबाजी निर्माण झाली. ऐन निवडणुकीच्या वेळी तिकीट वाटपामुळे अनेक नेत्यांनी नाराज होऊन बंडखोरी केली. याचा फायदा काँग्रेसने घेतला. काँग्रेसने भाजपच्या बंडखोरांना सोबत घेतले. त्याचाही फायदा पक्षाला निवडणुकीत झाला.
२. आरक्षणाचे वचन :
कर्नाटक निवडणुकीत भाजपने चार टक्के मुस्लीम आरक्षण संपुष्टात आणून लिंगायत आणि इतर वर्गांमध्ये विभागले. याचा फायदा पक्षाला होईल, अशी अपेक्षा होती, मात्र अखेरच्या क्षणी काँग्रेसने मोठे फासे फेकले. काँग्रेसने आपल्या निवडणूक जाहीरनाम्यात आरक्षणाची व्याप्ती ५० टक्क्यांवरून ७५ टक्के करण्याची घोषणा केली होती. आरक्षणाच्या आश्वासनाचा काँग्रेसला मोठा फायदा झाला. लिंगायत मतदारांपासून ते ओबीसी आणि दलित मतदारांनी काँग्रेसला साथ दिली. दुसरीकडे, भाजपने रद्द केलेले मुस्लिमांचे चार टक्के आरक्षण पुन्हा सुरू करण्यात येईल, असे आश्वासनही काँग्रेसने दिले आहे. यामुळे एकीकडे काँग्रेसला मुस्लिमांचा पाठिंबा मिळत असतानाच दुसरीकडे ७५ टक्के आरक्षणाच्या आश्वासनाने लिंगायत, दलित आणि ओबीसी मतदारांनाही पक्षाशी जोडले.
5 Guarantees for Karnataka’s Progress – First day, First Cabinet meeting! pic.twitter.com/yn9WhT2t8i
— Rahul Gandhi (@RahulGandhi) May 8, 2023
३. खरगे अध्यक्ष होणे :
काँग्रेसच्या अध्यक्षपदी मल्लिकार्जुन खरगे यांची नियुक्ती झाली. त्याचा काँग्रेसला भावनिक फायदा झाला. काँग्रेसने निवडणुकीपूर्वी मल्लिकार्जुन खरगे यांना पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष केले. खरगे हे कर्नाटकातील दलित समाजातून येतात. अशा स्थितीत काँग्रेसने खर्गे यांच्या माध्यमातून कर्नाटकातील जनतेला भावनिकरित्या पक्षाशी जोडले. त्याचा संदेश दलित मतदारांमध्येही गेला. खरगे यांनी निवडणूक रॅलींमधून याचा उल्लेख केला.
४. राहुल गांधींचा दौरा :
राहुल गांधींनी कन्याकुमारी ते जम्मू काश्मीर अशी भारत जोडो यात्रा काढली होती. या प्रवासातील बहुतांश वेळ कर्नाटकातच गेला. राहुल गांधींच्या मोठ्या रणनीतीचा हा भाग होता. या भेटीतून राहुल यांनी कर्नाटकात काँग्रेसला मजबूत केले. अंतर्गत संघर्ष संपवला. सिद्धरामय्या आणि डीके शिवकुमार यांना एकत्र आणले आणि त्याचे फायदे आता निवडणुकीत दिसत आहेत.
५. निवडणूक प्रचार व मुद्दे :
कर्नाटकमध्ये काँग्रेसने अनेक मुद्द्यांवर भाजपला मागे सोडले. मग तो भ्रष्टाचाराचा मुद्दा असो वा ध्रुवीकरणाचा. बजरंग दलावर बंदीची चर्चा करून त्यांनी आपल्या दरबारात मुस्लिम मते मिळवली. दुसरीकडे भाजपने ७५ टक्के आरक्षणावर सट्टा लावून हिंदुत्वाचे कार्ड फेल केले. दलित, ओबीसी, लिंगायत मतदारांवर विजय मिळवण्यात यश मिळविले.
काँग्रेस गेल्या दशकापासून राजकीय अस्थिरतेचा सामना करत आहे. २०१४ पासून आतापर्यंत ५० हून अधिक निवडणुकांमध्ये काँग्रेसचा पराभव झाला आहे. काही निवडक राज्ये अशी आहेत जिथे काँग्रेसने विजय मिळवला आहे. गेल्या सहा महिन्यांतील काँग्रेसचा हा दुसरा मोठा विजय आहे. बुडत्या काँग्रेसला आधी हिमाचल प्रदेश आणि नंतर कर्नाटकात विजयाची साथ मिळाली असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. यामुळे नैतिक आधारावर काँग्रेस मजबूत होईल. काँग्रेस कार्यकर्त्यांमध्ये आणि नेत्यांमध्ये नवी ऊर्जा येईल. आगामी निवडणुका होणाऱ्या दोन राज्यांमध्ये काँग्रेसची सत्ता आहे. अशा स्थितीत ही दोन्ही राज्ये राखण्याचा काँग्रेसचा प्रयत्न असेल.
Enjoyed a quintessential Bengaluru experience – a BMTC Bus ride with some incredible women of Karnataka.
We are committed to change their lives for the better with the 5 Congress Guarantees. pic.twitter.com/SwFCiFoqxS
— Rahul Gandhi (@RahulGandhi) May 8, 2023
Karnataka Assembly Election Congress Win Major Reasons
