इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – चंद्रावर यशस्वी सॉफ्ट लँडिंग केल्यानंतर, रोव्हर ‘प्रज्ञान’ पृथ्वीवर दररोज विविध प्रकारचे माहिती पाठवत आहे. चंद्राच्या पृष्ठभागाचा ‘प्रज्ञान’ रोव्हरकडून अभ्यास सुरू आहे. प्रज्ञान रोव्हर चंद्राच्या पृष्ठभागावर फिरत असताना अचानक त्याच्या समोर चार मीटर व्यासाचा खोल खड्डा आला. यानंतर रोव्हरला तातडीने सूचना पाठवण्यात आल्या. रोव्हरने मार्ग बदलला आणि धोका टाळून नवीन दिशेने कूच केले. ही घटना २७ ऑगस्टची आहे, ज्याबद्दल भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने माहिती दिली आहे.
इस्रोने त्याच्याशी संबंधित दोन छायाचित्रेही जारी केली आहेत. पहिल्या चित्रात, नेव्हिगेशन कॅमेर्‍याद्वारे, रोव्हर प्रज्ञानच्या मार्गावर आलेला मोठा खड्डा दिसत आहे. जेव्हा रोव्हर त्याच्या ठिकाणाहून तीन मीटर पुढे सरकला, तेव्हा हा खड्डा तिथे उपस्थित होता. दुसऱ्या प्रतिमेमध्ये, नेव्हिगेशन कॅमेरा दाखवतो की रोव्हरने नंतर कसा बदल केला आणि आता तो नवीन मार्गावर जात आहे.
चंद्रावर मोठ्या प्रमाणात मोठे विवर आहेत. शतकानुशतके सूर्यप्रकाश खोल खड्ड्यांपर्यंत पोहोचला नाही. या प्रदेशांचे तापमान उणे २४५ अंश सेल्सिअसपर्यंत घसरते. चंद्राच्या पृष्ठभागावर उल्का पडणे, ज्वालामुखीचा उद्रेक होणे किंवा अन्य कोणत्याही कारणाने होणारा स्फोट यामुळे हे महाकाय खड्डे तयार झाले आहेत.
यापूर्वी, चांद्रयान-३ च्या ‘विक्रम’ लँडरमध्ये बसवलेल्या शुद्ध उपकरणाने चंद्राच्या तापमानाशी संबंधित पहिली माहिती पाठवली होती. यानुसार चंद्रावर वेगवेगळ्या खोलीतील तापमानात मोठा फरक आहे. चंद्राचा पृष्ठभाग ५० डिग्री सेल्सिअस इतका गरम असतो. तर, पृष्ठभागाच्या फक्त ८० मिमी खाली गेले असता तापमान उणे १० डिग्री सेल्सियसपर्यंत असल्याची नोंद झाली आहे. चंद्राचा पृष्ठभाग एखाद्या इन्सुलेट भिंतीसारखा आहे, ज्यामध्ये सूर्याच्या तीव्र उष्णतेचा प्रभाव पृष्ठभागाच्या आत येण्यापासून रोखण्याची क्षमता आहे.
काही तज्ज्ञांचा असा दावा आहे की चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या खाली पाणी साठलेले असू शकते हे देखील एक चिन्ह आहे. इस्रोने रविवारी या नवीन माहितीबद्दल लिहिले की, ‘विक्रम’ लँडरने चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या थर्मो फिजिकल एक्सपेरिमेंट म्हणजेच चेस्ट इन्स्ट्रुमेंटद्वारे दक्षिण ध्रुवाजवळ चंद्राच्या वरच्या थराचे तापमान प्रोफाइल केले आहे. हे चंद्राच्या पृष्ठभागाचे थर्मल वर्तन समजण्यास मदत करू शकते.
ISRO Chandrayaan3 Pradyan Rover Crater Path Change
Lunar Surface Moon
