मुकुंद बाविस्कर, इंडिया दर्पण वृत्तसेवा
भारत देश ही जगातील सर्वात मोठी बाजारपेठ समजली जाते. कारण येथे कोणतीही वस्तू खरेदी केली जाते, तसेच विक्री करण्यात येते, असे म्हटले जाते. ज्यांना खरेदीची आवड आहे त्यांना देशभरातील बाजारपेठांची माहिती गोळा करायला आवडते.
स्वतःचे शहर असो किंवा तो इतर कोणत्याही शहरात आणि राज्यात गेला असेल, त्याला तेथील स्थानिक बाजारपेठेला नक्कीच भेट द्यावी. कोणत्या बाजारात, कोणता माल चांगला आहे, कुठे माल स्वस्तात मिळतो आणि शहरातील कोणती बाजारपेठ प्रसिद्ध आहे, या सर्व गोष्टींचा शोध घेतल्यानंतर ग्राहक आपल्या पिशव्या तयार करून खरेदीसाठी पोहोचतात.
भारतातील अशी अनेक शहरे आहेत, त्यांच्या बाजारपेठांसाठी प्रसिद्ध आहेत. ज्यांना चामड्याच्या वस्तू खरेदी करायच्या आहेत, ते नक्कीच कानपूरचा विचार करू शकतात. त्याचप्रमाणे लखनौ हे शहर चिकनकरीसाठी प्रसिद्ध आहे. पण भारतात अशा अनेक बाजारपेठा आहेत, ज्या तिथल्या वातावरणामुळे जास्त प्रसिद्ध आहेत. आपण अशा मार्केटमध्ये गेला आहात का जिथे दुकानात फक्त महिलाच बसतात? किंवा अशा ठिकाणी गेला आहात का ? जिथे बाजारपेठ जमिनीवर नसून पाण्यात आहे? भारतात असे विचित्र प्रकारे बाजार आहेत. याबद्दल जाणून घेऊ या…
मणिपूरचे इमा कीथेल बाजार
मणिपूर हे पर्यटनासाठी उत्तम ठिकाण आहे पण इथली बाजारपेठ खूप प्रसिद्ध आहे. मणिपूरला गेलात तर त्याची राजधानी इम्फाळमध्ये असलेल्या इमा केथेलला नक्की भेट द्या. या मार्केटमध्ये फक्त महिला दुकानदार दिसतील. येथे असलेली सर्व दुकाने केवळ महिलाच चालवतात. इमा कीथेल म्हणजे ‘मदर्स मार्केट’ ही जगातील सर्वात मोठी महिला बाजारपेठ आहे.
कन्नौजचे अत्तार बाजार
अत्तर बाजार हे उत्तर प्रदेशातील कन्नौज जिल्ह्यात आहे. या बाजारात फक्त परफ्युम मिळतो. येथे 650 हून अधिक प्रकारचे परफ्यूम विकले जातात. या बाजाराला मोठा इतिहास आहे. राजा हर्षवर्धनाच्या काळापासून येथे अत्तार बाजार भरतो.
काश्मीरचे दल सरोवर बाजार
काश्मीरला पृथ्वीवरील स्वर्ग म्हणतात. दरवर्षी पर्यटक हा स्वर्ग पाहण्यासाठी जातात. सणासुदीला ग्राहक व पर्यटक आच्छादित शिखरे, सुंदर पर्वत, लाकडी घरे, तलाव आणि हाऊस बोट्सचा आनंद घेण्यासाठी येथे येतात, परंतु येथील बाजारालाही भेट द्यायची असेल तर दल लेक मार्केटमध्ये जाऊ शकता. या मार्केटची खास गोष्ट म्हणजे येथे भाजी मार्केट जमिनीवर नाही तर दल तलावावर आहे. व्यापारी बोटींवर भाजी विकतात आणि ग्राहक बोटीनेच खरेदी करतात.
आसामचे जोनबील बाजार
एक काळ असा होता, जेव्हा पैशाचा शोध लागला नव्हता. त्या काळी वस्तु विनिमय पद्धत प्रचलित होती. आपल्याला लागणारा माल घ्यायचा आणि त्या बदल्यात आपल्याकडे जे आहे ते द्यायचे. उदाहरणार्थ, तुमच्याकडे जास्त तांदूळ असल्यास, तुम्ही एखाद्याकडून गहू घेऊ शकता आणि त्याला पैशाऐवजी तांदूळ देऊ शकता. पण आजही ही व्यवस्था भारतात सुरू आहे, असे म्हटल्यास विश्वास बसणार नाही. मात्र आसाममध्ये जॉनबील मार्केट आहे, जिथे वस्तुविनिमय व्यवस्था अजूनही अस्तित्वात आहे. हा बाजार १५व्या शतकात सुरू झाला, तेव्हापासून येथे हा बाजार या प्रणालीतच चालतो.
