इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – चांद्रयान-3 च्या यशानंतर, भारताने सूर्याकडे रोख वळवला आहे. त्यासाठी मिशन आदित्य-L1 लाँच करण्यासाठी सज्ज आहे. इस्रोचे प्रमुख एस सोमनाथ यांनी सांगितले की, आदित्य-L1 च्या प्रक्षेपणाची उलटी गिनती आजपासून सुरू झाली आहे. भारताच्या या सूर्य मोहिमेबाबत भारतासह संपूर्ण जगात उत्सुकता वाढली आहे. या मिशनच्या शुभारंभाची सर्व जण खूप वाट पाहत आहेत. आदित्य-L1 हे मिशन काय आहे, त्याचे लॉन्चिंग कधी होणार हे आपण आता जाणून घेऊया…
आदित्य-L1च्या लॉन्चिंगची उलटी गणती सुरू झाली आहे. उद्या, शनिवार, २ सप्टेंबर रोजी सकाळी ११.५० वाजता आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथून या मोहिमेचे प्रक्षेपण होणार आहे.
आदित्य L-1 चे प्रक्षेपण दाखवण्यासाठी इस्रोने विशेष व्यवस्था केली आहे. संस्थेने आपल्या वेबसाइटवर श्रीहरिकोटा येथील केंद्रातून आदित्य एल-1 लाँच लाइव्ह पाहण्यासाठी व्ह्यू गॅलरी सीट्स बुक करण्याचा पर्याय दिला होता. मात्र, यासाठी मर्यादित जागा होत्या, त्या नोंदणी सुरू झाल्यानंतरच भरण्यात आल्या.
इतकंच नाही तर इस्रोच्या isro.gov.in या वेबसाईटला भेट देऊन दर्शक आदित्य L-1 च्या प्रक्षेपणाचे थेट प्रक्षेपण पाहू शकतात. याशिवाय, इस्रोच्या वेबसाइट आणि यूट्यूब चॅनेलवर लाँचचे थेट प्रसारण केले जाणार आहे.
माहितीनुसार, आदित्य-L1 अंतराळयान सौर कोरोना (सूर्याच्या सर्वात बाहेरील थर) दूरस्थ निरीक्षणासाठी आणि L-1 (सूर्य-पृथ्वी लॅग्रॅन्जियन पॉइंट) वर सौर वाऱ्याचे निरीक्षण करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. L-1 हे पृथ्वीपासून सुमारे १.५ दशलक्ष किलोमीटर दूर आहे.
इस्रोच्या मते सूर्य हा आपल्या सर्वात जवळचा तारा आहे. तार्‍यांच्या अभ्यासात हे आपल्याला सर्वात जास्त मदत करू शकते. यातून मिळालेल्या माहितीमुळे इतर तारे, आपली आकाशगंगा आणि खगोलशास्त्रातील अनेक रहस्ये आणि नियम समजण्यास मदत होईल. सूर्य आपल्या पृथ्वीपासून सुमारे १५ कोटी किमी दूर आहे. आदित्य एल1 हे अंतर केवळ एक टक्का कापणार आहे. तरीही इतके अंतर कापल्यानंतरही ते आपल्याला सूर्याविषयी अनेक माहिती देईल, जी पृथ्वीवरून जाणून घेणे शक्य नाही.
दृश्यमान उत्सर्जन रेषा कोरोनाग्राफ (VELC) हे इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅस्ट्रोफिजिक्स (बंगळुरू) द्वारे तयार केले गेले आहे. त्यात सूर्याच्या कोरोना आणि उत्सर्जनातील बदलांचा अभ्यास केला जाईल.
सोलर अल्ट्रा-व्हायोलेट इमेजिंग टेलिस्कोप (SUIT) हा इंटर-युनिव्हर्सिटी सेंटर फॉर अॅस्ट्रॉनॉमी अँड अॅस्ट्रोफिजिक्स (पुणे) द्वारे विकसित करण्यात आला आहे. तो सूर्यप्रकाशातील छायाचित्रे आणि क्रोमोस्फियरची छायाचित्रे घेईल. ही जवळपास अतिनील श्रेणीतील चित्रे असतील, हा प्रकाश जवळजवळ अदृश्य आहे.
सौर कमी-ऊर्जा क्ष-किरण स्पेक्ट्रोमीटर (SOLEX) आणि उच्च-ऊर्जा L1 ऑर्बिटिंग क्ष-किरण स्पेक्ट्रोमीटर (HEL1OS) बेंगळुरू येथील UR राव उपग्रह केंद्राने बांधले होते. सूर्याच्या क्ष-किरणांचा अभ्यास हे त्यांचे कार्य आहे.
भौतिक संशोधन प्रयोगशाळा (अहमदाबाद) द्वारे आदित्य सौर पवन कण प्रयोग (Aspex) आणि अंतराळ भौतिकशास्त्र प्रयोगशाळा विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (तिरुवनंतपुरम) यांनी आदित्यसाठी प्लाझ्मा विश्लेषक पॅकेज तयार केले आहे. सौर वाऱ्याचा अभ्यास करणे आणि ऊर्जेचे वितरण समजून घेणे हे त्यांचे काम आहे.
मॅग्नेटोमीटर (मॅग) हे इलेक्ट्रो ऑप्टिक्स सिस्टम्स प्रयोगशाळा (बंगलोर) द्वारे बनविलेले आहे. हे L1 कक्षाभोवती आंतरग्रहीय चुंबकीय क्षेत्र मोजेल.
Aditya L1
Indian Solar Mission ISRO Launch Aditya L1
