नवी दिल्ली (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – भारतीय रेल्वे इतिहासातील सर्वात भीषण अपघातांपैकी एक असलेल्या ओडिशा रेल्वे अपघातात किमान 288 प्रवासी ठार आणि 1,100 हून अधिक जखमी झाले. या घटनेनंतर रेल्वे मंत्रालयावर प्रश्न उपस्थित होत आहेत. दरम्यान, भारताचे नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक म्हणजेच कॅगचा सहा महिन्यांपूर्वीचा अहवाल समोर आला असून, त्यात रेल्वे गाड्या रुळावरून घसरण्याच्या घटनांबाबतचे दुर्लक्ष उघड झाले आहे. येथे काँग्रेस पक्षाचे प्रवक्ते पवन खेडा यांनीही याप्रकरणी मोदी सरकारवर जोरदार निशाणा साधला आहे.
खेडा म्हणाले की, मोदी सरकारमध्ये दुरुस्ती आणि नूतनीकरणाचे बजेट दरवर्षी कमी होत आहे. जे वाटप केले आहे ते वापरले जात नाही एवढेच नाही तर हायस्पीड ट्रेनला आमचा विरोध नाही. पण 10 ते 15 चकचकीत गाड्या दाखवून तुम्ही संपूर्ण रचना पोकळ करून टाकाल हे आम्ही मान्य करणार नाही.
कॅगच्या या लेखापरीक्षण अहवालानुसार, एप्रिल 2017 ते मार्च 2021 या कालावधीत देशात असे 217 रेल्वे अपघात झाले, ज्यात जीवित आणि मालमत्तेची हानी झाली. यापैकी, प्रत्येक 4 रेल्वे अपघातांपैकी सुमारे 3, म्हणजे सुमारे 75 टक्के अपघात हे ट्रेन रुळावरून घसरल्यामुळे झाले आहेत. कॅगचा हा अहवाल गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये म्हणजेच डिसेंबर २०२२ मध्ये संसदेत सादर करण्यात आला होता. या अहवालात ट्रेन रुळावरून घसरण्याचे मुख्य कारण ‘ट्रॅकच्या देखभाली’शी संबंधित असल्याचे सांगण्यात आले.
अलिकडच्या वर्षांत ट्रॅकच्या नूतनीकरणासाठी दिलेला निधी कमी झाला असून दिलेला पैसा पूर्णपणे वापरला गेला नसल्याचे या अहवालात निदर्शनास आणून देण्यात आले. सन 2018-19 मध्ये ट्रॅक दुरुस्ती आणि नवीन ट्रॅक टाकण्यासाठी 9607.65 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली होती. पण 2019-20 मध्ये ते 7417 कोटी रुपयांपर्यंत कमी झाले. तसेच, वाटप केलेली रक्कम देखील पूर्णपणे वापरली गेली नाही.
या अहवालात 217 रेल्वे अपघातांच्या तपासाचा उल्लेख करण्यात आला आहे. त्यापैकी 163 अपघातांचे कारण रुळावरून घसरले आहे, म्हणजेच जवळपास 75 टक्के अपघात याच कारणामुळे झाले आहेत. म्हणजे जवळपास 4 पैकी 3 रेल्वे अपघात रेल्वे रुळावरून घसरल्यामुळे झाले आहेत. याशिवाय आगीमुळे 20 अपघात, मानवरहित लेव्हल क्रॉसिंगवर 13 अपघात, धडकेमुळे 11 आणि इतर कारणांमुळे 2 अपघात झाले.
या अहवालात असे म्हटले आहे की, रेल्वे बोर्डाने अपघातांची दोन श्रेणींमध्ये विभागणी केली आहे. परिणामी रेल्वे अपघात आणि इतर रेल्वे अपघात. परिणामी रेल्वे अपघातांमध्ये अशा अपघातांचा समावेश होतो ज्यांच्या परिणामी जीवितहानी किंवा व्यक्तींना इजा होते किंवा रेल्वे मालमत्तेचे नुकसान होते आणि रेल्वे वाहतुकीवर परिणाम होतो. उर्वरित अपघात हे परिणामी अपघात म्हणून वर्गीकृत नाहीत. इतर अपघातांच्या श्रेणीत मोडणाऱ्या अपघातांची संख्या जास्त आहे. या अंतर्गत 1800 अपघात झाले. म्हणजेच 2017-18 ते 2020-21 या कालावधीत एकूण 1,392 अपघातांची नोंद झाली आहे. अहवालात असे निदर्शनास आणले आहे की सर्वात जास्त अपघात रुळावरून घसरले आहेत, त्यामुळे ऑडिटचे मुख्य लक्ष याच मुद्द्यावर राहिले आहे.
कॅगच्या या अहवालात असे सांगण्यात आले आहे की, एकूण 1392 अपघातांपैकी रेल्वेने केलेल्या 1129 घटनांच्या तपासणीत या अपघातांमध्ये सुमारे 33.67 कोटी रुपयांचे नुकसान झाल्याचे सांगण्यात आले आहे. रुळ घसरण्याच्या घटनांचे मुख्य कारण म्हणजे रुळांची देखभाल न करणे. तसेच, अनेक प्रकरणांमध्ये विहित मानकांपलीकडे ट्रॅक बदलण्यात आले आहेत. याशिवाय अतिवेगाने अपघातही घडले आहेत.
त्याच अहवालात असेही सांगण्यात आले की, रेल्वे ट्रॅकचे नूतनीकरण किंवा नवीन ट्रॅक टाकण्यासाठी दिलेला निधी 2018-19 मधील 9,607.65 कोटी रुपयांवरून 2019-20 मध्ये 7,417 कोटी रुपयांवर घसरला आहे. दरम्यान, रेल्वे रुळांसाठी दिलेला पैसाही पूर्णपणे वापरला गेला नाही.
Indian Railway Train accidents Report Derailment
