नवी दिल्ली – देशातील प्रत्येक भागातील लोक राष्ट्रीय महामार्गात क्रांतिकारक बदल घडत आहेत. दररोज सरासरी ३७ कि.मी. रस्ते बांधणीच्या वेगापर्यंत पोहोचण्याचे केंद्र सरकारचे उद्दीष्ट असून पुढील तीन वर्षात भारतातील रस्ते कसे होणार? देशातील रस्त्यांच्या पायाभूत सुविधांबाबतच्या सरकारचा नेमका दृष्टीकोन काय आहे, याबाबत रस्ते, वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांनी त्यांचे विचार मांडले आहेत.
गडकरी यांनी आपल्या भाषणात सांगितले की, सन २०१४ मध्ये केंद्रांमध्ये आमचे सरकार येण्यापुर्वी अनेक प्रकल्प बंद पडले होते. सुमारे ३ लाख ८५ हजार कोटी रुपयांचे ४०३ प्रकल्प अडकले होते. सुमारे ४० प्रकल्प बंद पडले होते. आम्ही कंत्राटदार, भूसंपादन विभाग, वन विभागाशी बोललो व अडचणी दूर केल्या. यामुळे सुमारे तीन लाख कोटी रुपयांच्या एनपीएतून भारतीय बँकांची बचत झाली.
आता बुलेट ट्रेनच्या वेगाने कामे सुरू
जमीन अधिग्रहणानंतरच प्रकल्प सुरू येईल, असा निर्णय आम्ही घेतला. युटिलिटी शिफ्टिंगपासून ते वन आणि पर्यावरणीय मंजुरीसाठीसुद्धा प्रथम घेण्यात आले. यामुळे अनावश्यक व्यत्यय संपले. ठेकेदाराला वेळेवर पैसे देण्यास सुरवात केली. पाठपुरावा केला आणि अनियमित कामाची समस्या दूर करण्यास सुरुवात केली. यामुळे वेग वाढला आणि आमची कामे आता बुलेट ट्रेनच्या वेगाने सुरू आहे.
रस्ते बांधकामात नवीन विक्रम
महामार्गाच्या विक्रमी कामांबाबत गडकरी म्हणाले की, एकेकाळी खराब रस्त्यांसाठी ओळखला जाणारा भारत आता रस्ते बांधकामात नवीन विक्रम नोंदवित आहे. आम्ही तीन जागतिक विक्रम केले आहेत. सोलापूर-विजापूर रस्त्यावरील एका लेनवर आम्ही २४ तासांत पहिला २५ किमी बिटुमेन रोड पूर्ण केला. लिम्का बुक ऑफ इंडियन रेकॉर्डमध्ये याची नोंद आहे. दुसरे म्हणजे, मुंबई-दिल्ली महामार्गावरील वडोदराजवळ चौपदरी सिमेंट काँक्रीटचा २.५ किमी रस्ता २४ तासात तयार झाला. आज जगातला भारत हा एकमेव देश आहे जो दररोज ३७ किमी रस्ते तयार करतो.
दररोज ४० किमी रस्ते तयार होतील
पूर्वी अमेरिकेत दिवसात खूप रस्ते बांधले जायचे, परंतु आता तेथे रस्ता बांधण्याचे काम कमी झाले आहे. आमची उपलब्धी त्याहूनही मोठी आहे, मागील वर्षी कोविडचा प्रभाव असल्याने कामगार निघून गेले होते. अशी समस्या गंभीर असूनही, आम्ही दिवसाला २८ ते ३७ किमी रस्ते तयार करण्यावर पोहोचलो. पुढच्या वर्षी, वेग निश्चितच दररोज ४० किमी असेल. सुरुवातीला आम्ही चार ते सहा आणि सहा ते आठ लेन केले. त्यानंतर आम्ही ग्रीन एक्सप्रेस हायवेचे काम हाती घेतले. देशात एकूण २२ ग्रीन एक्सप्रेस महामार्ग तयार होत आहेत. दिल्ली ते हरिद्वार हा प्रवास दोन तासात होईल.
देशात हे महामार्ग आवश्यक
अमेरिका इज रीच आहे कारण अमेरिकन रस्ते चांगले आहेत. असे अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष जॉन कॅनेडी यांनी सांगितले होते. महामार्ग आणि अन्य रस्ते विकास आणि समृद्धी आणतात. रस्त्याच्या कडेला उद्योग, टाउनशिप्स येतात. गावे स्मार्ट, उद्योग आणि व्यवसाय बहरतात. देशातील रस्ते बनविणे आणि दळणवळण वाहतुकीसाठी आपला दृष्टीकोन मोठा आहे. सन २०२४ पर्यंत देशातील रस्त्यांची पायाभूत सुविधा अमेरिका आणि युरोपियन देशांच्या बरोबरीने होईल.
टोल आणि अपघात टाळण्याची उपाययोजना
महामार्गावर प्रवेशाच्या वेळी, उपग्रहांशी जोडलेले कॅमेरे असतील. जीपीएसमध्ये रेकॉर्ड असेल की कार महामार्गावर आली आहे. बाहेर पडताना कॅमेरेसुद्धा बसविण्यात येतील. अंतरानुसार पैसे कपात केले जातील. त्याचप्रमाणे अनेक ठिकाणी अपघात कमी झाले आहेत. आता येत्या ३ ते ४ वर्षात ते अपघात ५० टक्क्यांनी कमी होतील. पूर्वी हे लक्ष्य २०३० चे होते. आम्ही ब्लॅक स्पॉट ओळखून रोड बांधकामाच्या उणीवा दूर करीत आहोत. छोट्या मोटारी आणि दुचाकी वाहनांसाठी एअरबॅग व हेल्मेट सक्तीचे केले आहेत. इंटेलिजेंट ट्रॅफिक सिस्टम सुरू केल्या जात आहेत. नवीन मोटर वाहन कायदा देखील या दिशेने एक पाऊल आहे. तसेच इलेक्ट्रिक वाहने जोरदार लोकप्रिय झाली आहेत. त्यांची संख्या वाढत आहे. हळूहळू अशी वाहने मोठ्या प्रमाणात येतील आणि त्यांच्या किंमतीही कमी होतील, असेही गडकरी म्हणाले.
