अश्विनी कावळे, इंडिया दर्पण वृत्तसेवा
सशस्त्र दलात सैनिकांची भरती प्रक्रिया नव्या पद्धतीने सुरू होणार आहे. त्याला ‘टूर ऑफ ड्यूटी’ असे नाव देण्यात आले आहे. तरुणांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने लवकरच ते सुरू करण्यात येणार आहे. त्यासाठीची तयारी जवळपास दोन वर्षांपासून सुरू होती. या मोहिमेअंतर्गत, अधिकारी आणि सैनिकांना कमी सरकारी खर्चात निश्चित अल्प मुदतीच्या करारावर सशस्त्र दलात सामावून घेतले जाणार आहे. या अंतर्गत, कामाचा कालावधी सुमारे तीन वर्षे असू शकतो.
कोरोना महामारीमुळे सशस्त्र दलातील सैनिकांच्या भरतीत गेल्या दोन वर्षांत मोठी कपात झाली आहे. अधिकृत नोंदीनुसार, लष्कर, हवाई दल आणि नौदलामध्ये सध्या १ लाख २५ हजार ३६४ जागा रिक्त आहेत. या प्रस्तावाला सर्वोच्च नेतृत्वाकडून हिरवा कंदील मिळणे अपेक्षित आहे. या आठवड्यात संरक्षण मंत्रालयात ‘टूर ऑफ ड्युटी’ची माहिती देण्यात आली आहे. ही योजना लष्करप्रमुख जनरल एमएम नरवणे यांनी २०२० मध्ये आणली होती. अलीकडच्या काही महिन्यांत त्याची व्याप्ती यावर सरकारच्या उच्च स्तरावर चर्चा झाली आहे. या योजनेची अंतिम रूपरेषा अद्याप समोर आलेली नाही. तीन वर्षांच्या ठराविक कालावधीसाठी सामान्य आणि विशेष दोन्ही कर्तव्यांसाठी सैनिकांची भरती हा त्याचा उद्देश होता. यामुळे सशस्त्र दलात कायमस्वरूपी भरतीची संकल्पना बदलेल अशी अपेक्षा आहे.
नवीन प्रक्रियेनुसार, बहुतेक सैनिकांना तीन वर्षांच्या शेवटी कर्तव्यातून मुक्त केले जाईल. त्यांना पुढील रोजगाराच्या संधींसाठी सशस्त्र दलांकडून मदत मिळेल. कॉर्पोरेट इंडियाला आपल्या देशाची सेवा केलेल्या प्रशिक्षित तरुणांसाठी नोकऱ्या आरक्षित करण्यात रस असल्याचे मानले जाते. ‘टूर ऑफ ड्युटी’ अंतर्गत मोठ्या संख्येने सैनिक घेतले तर पगार, भत्ते आणि पेन्शनमध्ये हजारो कोटींची बचत होऊ शकते. भरती झालेल्या सर्वोत्तम तरुणांना त्यांची सेवा चालू ठेवण्याची संधी मिळू शकते.
शासनाचा खर्च कमी करण्याबरोबरच दरवर्षी हजारो प्रशिक्षित तरुणांना रोजगार उपलब्ध करून देणे हा या मोहिमेचा उद्देश आहे. आयआयटीसारख्या प्रतिष्ठित महाविद्यालयातील विद्यार्थी जे सशस्त्र दलातील उच्च तंत्रज्ञान मोहिमेच्या विस्तारात योगदान देऊ शकतात त्यांना कमी कालावधीसाठी सेवा देण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाऊ शकते.
