मुंबई (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – जीवघेणा कर्करोग शेवटच्या टप्प्यावर असताना देखील पुनर्जन्माची नवी अशा आता सत्यात उतरली आहे. मुंबईतील प्रख्यात कर्करोगतज्ज्ञ डॉ. विजय पाटील यांनी यशस्वीरित्या गामा-डेल्टा (γδ) सीएआर यशस्वीरित्या पार पाडले आहे. २५ मे २०२४ रोजी भारतात टी-सेल थेरपी प्रक्रिया यशस्वी करण्यात आली आहे.
चिमेरिक अँटीजेन रिसेप्टर (सीएआर) टी-सेल थेरपी लेट स्टेजच्या कर्करोगाच्या रुग्णांसाठी उत्तम आश्वासन देते. हे आधीच ब्लड कॅन्सरच्या रूग्णांसाठी निवडीचे नवीन, अत्याधुनिक तंत्रज्ञान बनले आहे, परंतु आतापर्यंत ते घनदाट अवयव ट्यूमर असलेल्या रूग्णांसाठी एक स्वप्नच राहिले होते.
ही प्रक्रिया यशस्वीपणे पूर्ण केल्यामुळे, डॉ. विजय पाटील आणि त्यांच्या टीमने सीएआर टी-सेल थेरपी देखील उशीरा टप्प्यातील, घन अवयवांच्या गाठींसाठी प्रभावीपणे वापरण्यास सक्षम केली आहे, ज्यामुळे भारतातील हजारो रुग्णांना आशेचा किरण उपलब्ध झाला आहे ज्यांच्यासाठी उपचार पर्याय मर्यादित होते.
प्रक्रिया केल्यानंतर डॉ. विजय पाटील म्हणाले, “ॲलोजेनिक सीएआर-टी पेशी अद्याप भारतात तयार न झाल्यामुळे, आम्हाला ते आयात करावे लागले आणि -८० अंश सेल्सिअस तापमान स्थिर ठेवताना त्यांची काळजीपूर्वक वाहतूक केली जाईल याची खात्री करावी लागली. ही प्रक्रिया यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्यानंतर, आम्ही आता भारतातील अशा शेकडो रुग्णांना हे अत्याधुनिक उपचार देऊ करण्यास उत्सुक आहोत.”
दत्तक सेल्युलर इम्युनोथेरपी मुळे पुनर्जन्म:
त्यांनी पुढे स्पष्ट केले, “सीएआर टी-सेल थेरपी ही रुग्णाच्या शरीरातील कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करण्यासाठी अनुवांशिकरित्या सुधारित टी-सेल्स (किंवा रोगप्रतिकारक पेशी) मिळविण्याचा एक मार्ग आहे. सध्या यूएस एफडीए आणि आमच्या देशी नेक्ससीएआर१९ ने मंजूर केलेल्या सीएआर टी-सेल थेरपी केवळ विशिष्ट ‘लॉक’ किंवा सीडी१९ आणिबीसीएमएसारख्या प्रतिजन असलेल्या कर्करोगांविरुद्ध कार्य करतात. या दत्तक सेल्युलर इम्युनोथेरपी केवळ रुग्णाच्या स्वतःच्या (ऑटोलॉगस) (अल्फा-बीटा) टी-सेल्स किंवा एचएलए (मानवी ल्युकोसाइट प्रतिजन)-जुळणाऱ्या दातांचा वापर करण्यापुरते मर्यादित आहेत. एचएलए-विसंगत रूग्णात मिसळल्यास, ते संभाव्यत: जीवघेणा ग्राफ्ट-विरुद्ध-होस्ट रोग होऊ शकतात.
सर्वात आव्हानात्मक शस्त्रक्रिया आता भारतात यशस्वी:
“या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी, भारतात प्रथमच, आम्ही (गामा-डेल्टा) टी-सेल्सचा वापर करून एलोजेनिक (म्हणजे दाता पेशी वापरणे) टी-सेल थेरपी यशस्वीरित्या पार पाडली आहे, जी क्षमता असलेली ‘मास्टर की’ आहे. प्रतिजनांची विस्तृत श्रेणी ओळखणे, आणि कर्करोगाच्या पेशी फोडून थेट मारण्याची यंत्रणा सक्रिय करणे, ज्यामुळे सायटोकाइन्स म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या प्रोइनफ्लॅमेटरी रेणूंचा स्राव देखील होतो.”
