नवी दिल्ली (इंडिया दर्पण वृत्तसेवा) – भारत बनावट औषधांवर शून्य सहनशीलतेचे धोरण अवलंबत आहे आणि भारतात बनवलेल्या दूषित कफ सिरपमुळे होणाऱ्या मृत्यूंबाबत आरोग्य मंत्रालयाने कठोर निर्णय घेतला आहे. देशातील तब्बल ७१ कंपन्यांना कारणे दाखवा नोटीस बजावण्यात आली आहे. यातील १८ कंपन्या बंद करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. तशी माहिती केंद्रीय आरोग्य मंत्री मनसुख मांडविया यांनीच दिली आहे.
पीटीआय या वृत्तसंस्थेला दिलेल्या विशेष मुलाखतीत मांडविया म्हणाले की, देशात दर्जेदार औषधांचे उत्पादन सुनिश्चित करण्यासाठी सर्वसमावेशक जोखीम-आधारित विश्लेषण सतत केले जाते. तसेच, बनावट औषधांमुळे कोणाचाही मृत्यू होऊ नये यासाठी सरकार आणि नियामक नेहमीच सतर्क असतात. आम्ही जगातील फार्मसी आहोत आणि प्रत्येकाला खात्री देऊ इच्छितो की आम्ही ज गातील ‘क्वालिटी फार्मसी’ आहोत. या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये, तामिळनाडूस्थित ग्लोबल फार्मा हेल्थकेअरने डोळ्याच्या थेंबांची संपूर्ण खेप परत मागवली होती. गेल्या वर्षीच्या सुरुवातीला, गाम्बिया आणि उझबेकिस्तानमध्ये अनुक्रमे ६६ आणि १८ मुलांचा मृत्यू भारतात बनवलेल्या कफ सिरपमुळे झाला होता.
भारताने २०२२-२३ मध्ये १७.६ अब्ज अमेरिकन डॉलर किमतीच्या कफ सिरपची निर्यात केली, तर २०२१-२२ मध्ये १७ अब्ज अमेरिकन डॉलर एवढी निर्यात होती. एकूणच, भारत हा जागतिक स्तरावर जेनेरिक औषधांचा सर्वात मोठा पुरवठादार आहे, जो विविध लसींच्या जागतिक मागणीच्या ५० टक्क्यांहून अधिक पुरवठा करतो. याव्यतिरिक्त, ते यूएस मध्ये जेनेरिक औषधांचा ४० टक्के आणि यूकेमध्ये सुमारे २५ टक्के औषधांचा पुरवठा करते.
मांडविया म्हणाले, जेव्हा जेव्हा भारतीय औषधांबाबत काही प्रश्न उपस्थित होतात तेव्हा आपल्याला वस्तुस्थितीच्या तळाशी जाण्याची गरज असते. उदाहरणार्थ, गॅम्बियामध्ये ४९ मुले मरण पावली असल्याचे सांगण्यात आले. डब्ल्यूएचओमधील कोणीतरी हे सांगितले आणि आम्ही त्यांना पत्र लिहून विचारले की वास्तविकता काय आहे. कोणीही तथ्यांसह आमच्याकडे परत आले नाही. ते म्हणाले, आम्ही एका कंपनीचे नमुने तपासले. आम्ही मृत्यूचे कारण जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला आणि मुलास जुलाब झाल्याचे आढळले. अतिसार झालेल्या मुलासाठी कफ सिरपची शिफारस कोणी केली?
मंत्री पुढे म्हणाले की एकूण २४ नमुने घेण्यात आले, त्यापैकी चार निकामी झाले. एक खेप फक्त निर्यातीसाठी बनवली गेली होती का आणि तो अयशस्वी झाला तर सर्व नमुने निकामी होतील, असा प्रश्न त्यांनी केला. २० नमुने उत्तीर्ण आणि चार नमुने अनुत्तीर्ण होणे शक्य नाही. तरीही आम्ही सावध आहोत. आमच्या देशात दर्जेदार औषधांचे उत्पादन व्हावे यासाठी आम्ही जोखीम आधारित विश्लेषण सुरू ठेवत आहोत, असे मांडविय यांनी स्पष्ट केले.
