मुंबई (इंडिया दर्पण वृतसेवा) – शासकीय नोकरदार मंडळी असो की खासगी संस्थांमधील कर्मचारी सर्वांनाच आयकर म्हणजे इन्कम टॅक्स भरावा लागतो. परंतु त्यासाठी देखील काही नियमावली आहे. विशेष म्हणजे यातील नियम वेळोवेळी बदलत असतात. आयकर विभागाने नुकतेच मूल्यांकन वर्ष 2022-23 किंवा आर्थिक वर्ष 2021-22 साठी नवीन ITR (इन्कम टॅक्स रिटर्न) फॉर्म जारी केले आहेत. आयटीआर फॉर्म 1 ते 6 पर्यंतचे सर्व फॉर्म गेल्या वर्षीसारखेच आहेत. यामध्ये कोणतेही मोठे बदल करण्यात आलेले नाहीत. असे असले तरी, आयकर भरणाऱ्यांना या वर्षापासून आयटीआर फॉर्म भरताना काही अतिरिक्त माहिती द्यावी लागेल.
या माहितीमध्ये पेन्शनचा स्रोत, ईपीएफ खात्यातून मिळणारे व्याज, जमीन खरेदी-विक्रीची तारीख आणि इतर अनेक माहिती द्यावी लागेल. जर या बदलांची माहिती नसेल, तर रिटर्न फॉर्म भरण्यात अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे, आयटीआर फॉर्म भरताना हे बदल लक्षात घ्यावेत. पेन्शनधारकांना आता आयटीआर फॉर्ममध्ये पेन्शनच्या स्रोताची माहिती द्यावी लागेल. जर केंद्र सरकारकडून पेन्शन मिळत असेल तर ‘पेन्शनर्स सीजी’ निवडावे लागेल. राज्य सरकारला निवृत्ती वेतनधारकांसाठी ‘पेन्शनर्स एससी’, सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपनी पेन्शनधारकांसाठी ‘पेन्शनर्स पाययू’ पर्याय निवडावा लागेल. उर्वरित पेन्शनधारकांना ‘पेन्शनर्स अदर’ निवडावे लागेल, ज्यामध्ये EPF पेन्शनचा समावेश आहे.
दि. 1 एप्रिल 2021 ते 31 मार्च 2022 दरम्यान कोणतीही जमीन खरेदी किंवा विक्री केली असल्यास, भांडवली नफा अंतर्गत आयटीआर फॉर्ममध्ये खरेदी किंवा विक्रीची तारीख नमूद करावी लागेल. याशिवाय जमीन किंवा इमारतीच्या नूतनीकरणावर दरवर्षी किती खर्च झाला, याची माहितीही द्यावी लागणार आहे. दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर येण्यासाठी हा खर्च विक्री किमतीतून वजा करावा लागतो.
वर्षभरात EPF खात्यात 2.5 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम जमा केल्यास अतिरिक्त योगदानावर मिळणाऱ्या व्याजावर कर भरावा लागेल. ही माहिती आयटीआर फॉर्ममध्येही द्यावी लागेल.
परदेशात कोणतीही मालमत्ता असल्यास किंवा परदेशातील कोणत्याही मालमत्तेवर लाभांश किंवा व्याज मिळाले असल्यास, ही माहिती आयटीआर फॉर्म-2 आणि फॉर्म-3 मध्ये द्यावी लागेल.
एखाद्या वैयक्तिक करदात्याने देशाबाहेर कोणतीही मालमत्ता विकली असेल, तर ही माहिती नवीन ITR फॉर्ममध्ये द्यावी लागेल. यामध्ये खरेदीदाराचा पत्ता, मालमत्ता अशी माहिती द्यावी लागेल.
नवीन ITR फॉर्ममध्ये परदेशी सेवानिवृत्ती लाभ खात्यांसाठी एक स्वतंत्र स्तंभ तयार करण्यात आला आहे. जर हे खाते असेल आणि त्यातून कमाई असेल तर त्याची माहिती या वर्षापासून द्यावी लागेल. तथापि, ते आयकर कायद्याच्या कलम 89A अंतर्गत कर सवलतीचा दावा करू शकते.
