मुकुंद बाविस्कर, मुंबई
एका विद्रोही कवींनी ‘किलोभर मिलोसाठी मैलोन् मैल पायपीट.. ‘अशी कविता लिहली होती. या कवितेची आज पुन्हा नव्याने आठवण झाली कारण देशभरात स्वस्त धान्य तथा रेशन मिळण्यासाठी अत्यंत सोपी प्रणाली करण्यात आली आहे. सहाजिकच गोरगरिबांना आता मोफत मिळणारे किंवा कमी दरात मिळणारे धान्य सहज उपलब्ध होते. यासाठी केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार यांनी अनेक प्रकारच्या सोयीसुविधा आणि उपक्रम राबविले आहेत.
मात्र काही अपवाद वगळता हे धान्य वाटप योग्य प्रकारे आणि वेळेवर मिळते, असे म्हटले जाते. परंतु याबाबत काही तक्रार येतातच, याला कारण म्हणजे अनेकांकडे रेशन कार्ड नसते. या रेशन कार्डची शासकीय कार्यालयांमध्ये वारंवार चकरा माराव्या लागतात. परंतु आता अशा चकरा मारण्याची वेळ येणार नाही, कारण आपल्याला घरबसल्या रेशन कार्ड मिळू शकते. ते कसे काय जाणून घेऊ या…
महत्वाचे दस्ताऐवज
शिधापत्रिका हे केवळ स्वस्त धान्यच पुरवत नाही, तर अनेक ठिकाणी ते महत्त्वाचे दस्तऐवज म्हणूनही काम करते. सुमारे १३७ कोटीपेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या आपल्या देशातील ८०० दशलक्षाहून अधिक लोक रेशन कार्डचा लाभ घेत आहेत.
‘वन नेशन, वन रेशन कार्ड’
केंद्र सरकारने ‘वन नेशन, वन रेशन कार्ड’ लागू केले आहे. तेव्हापासून शिधापत्रिका धारकांना देशात कुठेही या कार्डचा लाभ घेता येणार आहे. रेशन कार्डमधून मोफत धान्य मिळण्यासोबतच इतरही अनेक फायदे आहेत. रेशनकार्ड बनवण्याची प्रक्रिया देखील खूप सोपी आहे.
कार्डचे फायदे
शिधापत्रिका हे केवळ स्वस्त धान्यच देत नाही तर अनेक ठिकाणी ते महत्त्वाचे दस्तऐवज म्हणूनही काम करते. जसे बँक खाते उघडणे, पासपोर्ट काढणे, ड्रायव्हिंग लायसन्स काढणे, हे देखील महत्त्वाचे कागदपत्र म्हणून काम करते.
कोण आहे पात्र?
शिधापत्रिकेच्या नियमांनुसार रेशनकार्ड मिळविण्यासाठी भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. शिधापत्रिकेसाठी अर्ज करणाऱ्या व्यक्तीचे वय १८ वर्षे किंवा त्याहून अधिक असावे. १८ वर्षाखालील कुटुंबातील सदस्यांचे नाव त्यांच्या पालकांच्या शिधापत्रिकेत समाविष्ट केले जाईल. तसेच कुटुंब प्रमुखाच्या नावावर शिधापत्रिका बनवली जाईल.
अशी आहे प्रक्रिया
ज्या राज्यात राहता त्या राज्यातील जवळच्या जन सुविधा केंद्राला भेट देऊन किंवा ऑनलाइन बनवलेले रेशनकार्ड मिळवू शकता. रेशनकार्डसाठी ऑनलाइन अर्ज जनसेवा केंद्रात केले जातात. अर्ज केल्यानंतर, तुम्हाला एक पावती देखील मिळेल. ग्राहकांचा अर्ज आणि कागदपत्रे तपासल्यानंतर, अन्न विभाग आपल्याला ३० दिवसांच्या आत नवीन शिधापत्रिका जारी करेल.
घरी बसल्या रेशनकार्ड
– यासाठी तुम्हाला प्रथम अन्न, पुरवठा आणि ग्राहक व्यवहार विभागाच्या (NFSA) वेबसाइटवर जावे लागेल.
– त्यानंतर तुम्हाला येथे पोर्टलवर लॉग इन करावे लागेल.
– यानंतर NFSA 2013 अर्ज भरावा लागेल.
– आता तुम्हाला ओळख आणि वास्तव्याचा पुरावा द्यावा लागेल.
– पत्त्याच्या पुराव्यासाठी तुम्हाला आधार कार्ड, एलपीजी कनेक्शन, वीज बिल, टेलिफोन बिल, भाडे करार द्यावा लागेल.
– याशिवाय, तुम्हाला उत्पन्नाची हमी, कास्ट प्रमाणपत्र, पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र आणि स्वत: ची पत्ता असलेले पोस्टकार्ड देखील सादर करावे लागेल.
– यानंतर तुमच्या सर्व माहितीची पडताळणी केली जाईल, जर माहिती बरोबर असेल तर तुमचे रेशनकार्ड तुमच्या घरी पाठवले जाईल.
कागदपत्रे
३ पासपोर्ट आकाराचे फोटो,
आधार कार्डची छायाप्रत (झेरॉक्स),
पॅन कार्डची छायाप्रत,
चालक परवाना,
मतदार ओळखपत्र,
अर्जदाराच्या नावावर सध्याचे टेलिफोन बिल,
अर्जदाराच्या नावावर एलपीजी कार्ड,
मनरेगा जॉब कार्डची छायाप्रत,
त्यानंतर आपले रेशन कार्ड तयार होऊन जाईल.
