मुकुंद बाविस्कर, इंडिया दर्पण वृतसेवा
आपल्या स्वयंपाकघरात असलेल्या अनेक गोष्टी केवळ चवीसाठीच नव्हे तर आरोग्याचाही खजिना मानल्या जातात. आपण रोज अनेक गोष्टी वापरतो, परंतु बहुतेक जणांना त्यांच्या आरोग्याच्या फायद्यांविषयी माहिती नसते. आयुर्वेद अभ्यास दर्शवितो की, आपल्या सर्व घरांमध्ये सहज उपलब्ध असलेले एक औषध किंवा औषधी वस्तू अनेक प्रकारचे गंभीर कर्करोग, हृदयविकार आणि जीवघेणा संसर्ग होण्याचा धोका कमी करू शकते. प्रत्येक घरात उपलब्ध असलेल्या आणि वापरल्या जाणाऱ्या लसणामुळे जेवणाची चव वाढवण्यासोबतच अनेक आजारांवर घरगुती उपाय म्हणूनही वापरला जात आहे. आपण अभ्यासावर आधारित लसणाच्या आरोग्य फायद्यांबद्दल जाणून घेणार आहोत.
एका संशोधनात असे आढळून आले आहे की लसणात विविध प्रकारचे संयुगे आणि अँटिऑक्सिडंट्स आढळतात ज्यामुळे मानवांमध्ये गंभीर कर्करोगाचा धोका कमी होतो. भारतीय खाद्यपदार्थांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या या औषधांना म्हणजेच लसणाला वैद्यकीय प्रमाणपत्रही मिळाले आहे. त्यांच्यावर केलेल्या संशोधनात तज्ज्ञांनी याचे नियमित सेवन करण्याची सवय खूप फायदेशीर असल्याचे मानले आहे.
लसणाबाबत अनेक संशोधनांमध्ये शास्त्रज्ञांनी याचे वर्णन शरीरासाठी अतिशय फायदेशीर औषधी म्हणून केले आहे. प्राचीन ग्रीक वैद्य रिचर्ड एस. रिव्हलिन हिप्पोक्रेट्स, ज्यांना “वेस्टर्न मेडिसिनचे जनक” म्हणून देखील ओळखले जाते ते म्हणतात की- श्वसन समस्या, परजीवी संसर्ग, खराब पचन आणि थकवा यासारख्या समस्यांवर लसूण हा एक सोपा उपाय आहे. औषधाच्या स्वरूपात लसणाच्या सेवनालाही त्यांनी प्रोत्साहन दिले.
लसणाचे आरोग्यावर होणारे परिणाम जाणून घेण्यासाठी केलेल्या एका संशोधनात शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले की, त्याचे सेवन मेंदूच्या कर्करोगाच्या पेशी निष्क्रिय करण्यात मदत करू शकते. कॅन्सर जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या या अभ्यासात, मेडिकल युनिव्हर्सिटी ऑफ साउथ कॅरोलिना मधील शास्त्रज्ञांनी नोंदवले की लसणात आढळणारे ऑर्गेनो-सल्फर कंपाऊंड ग्लिओब्लास्टोमास (एक प्रकारचा घातक ब्रेन ट्यूमर) पेशी नष्ट करण्यात प्रभावी ठरू शकतो. संशोधकांच्या मते, लसणामध्ये तीन प्रभावी ऑर्गेनो-सल्फर संयुगे असतात जे मेंदूच्या कर्करोगाच्या पेशींच्या वाढीस प्रतिबंध करू शकतात.
दुसऱ्या एका अभ्यासात संशोधकांना आढळून आले की लसूण फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचा धोकाही कमी करतो. कॅन्सर प्रिव्हेंशन रिसर्च जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, 7 वर्षांच्या अभ्यास कालावधीत आठवड्यातून किमान दोनदा कच्चा लसूण खाल्लेल्या लोकांमध्ये फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका 44 टक्के कमी असल्याचे दिसून आले. विशेष म्हणजे संशोधकांनी फुफ्फुसाचा कर्करोग असलेल्या 1,424 रुग्ण आणि 4,543 निरोगी व्यक्तींमध्ये हा अभ्यास केला, ज्याच्या आधारे हे निकाल आले.
लसूण कर्करोगासोबतच हृदयविकाराचा धोकाही कमी करू शकतो. एमोरी युनिव्हर्सिटी स्कूल ऑफ मेडिसिनच्या संशोधकांना असे आढळून आले की, लसणात आढळणारे एक संयुग – डायलिल ट्रायसल्फाइड, हृदयाच्या रोगांपासून संरक्षण देऊ शकते. हृदयविकाराचा झटका आल्यानंतरही हृदय निरोगी ठेवण्यासाठी लसणाचे सेवन केले जाऊ शकते. हृदयाचे नुकसान होण्यापासून संरक्षण करणारे अनेक संयुगे आणि रासायनिक संयुगे लसणात आढळतात.
