वॉशिंग्टन – भारतीय अन्नपदार्थांमध्ये दुधाला प्राचीन काळापासून महत्त्वाचे स्थान आहे. दूध हे सर्वांसाठी आरोग्यदायी मानले जाते. आता दुधाच्या फायद्यांविषयी अधिक व्यापक अभ्यास केला गेला असून सुमारे २० लाख लोकांवर केलेल्या या अभ्यासात असे आढळले आहे की, नियमितपणे दूध पिल्याने कोलेस्टेरॉलच्या पातळीत वाढ होत नाही. इतकेच नव्हे तर दुसर्‍या एका अभ्यासानुसार असेही आढळले आहे की, ज्यांनी नियमितपणे दूध सेवन केले, त्यांच्यामध्ये हृदयरोगाचा धोका १४ टक्के कमी होता.
दूधासंबंधीचा हा अभ्यास लठ्ठपणाच्या आंतरराष्ट्रीय जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. तीन मोठ्या गटाच्या लोकसंख्येवर केलेल्या या अभ्यासानुसार, ज्यांनी जास्त प्रमाणात दूध घेतले त्यांनाही चांगले आणि वाईट कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण कमी आढळले. संशोधकांच्या पथकाने अनुवंशिक दृष्टीकोनातून दुधाचे पचन तपासले आहे. दुग्धशर्करा, ज्यांना लैक्टोज म्हणून ओळखले जाते, त्यांच्या पाचक दुग्धशर्करा जनुकमध्येही फरक असल्याचे आढळले आहे.
या अभ्यासात सहभागींमध्ये अनुवांशिक तफावत आढळली, असे वॉचअन विद्यापीठाचे न्यूट्रोजेनेटिक्स आणि न्यूट्रोजेनोमिक्सचे प्राध्यापक विमल करानी म्हणतात. ज्या लोकांनी जास्त दूध सेवन केले त्यांच्यात जास्त बीएमआय, शरीरातील चरबी होती, परंतु चांगल्या आणि वाईट कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी प्रमाणात आढळली. या अनुवंशिक भिन्नतेवर आधारित हृदय रोगांच्या जोखमीमध्येही फरक असल्याचे आढळले. या सर्व गोष्टी दर्शवितात की, हृदयरोग रोखण्यासाठी दुधाचे सेवन जास्त करणे आवश्यक आहे.
दरम्यान, हा नवीन अभ्यास अधिक दुग्धजन्य पदार्थांच्या सेवनाने लठ्ठपणा आणि मधुमेह सारख्या हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगाशी निगडीत संबंध असल्याचे निष्कर्षांच्या विरोधाभासी संशोधनाच्या पार्श्वभूमीवर घेण्यात आले. मागील अभ्यासांमधील नमुन्यांच्या आकारातील तफावत लक्षात घेता, गोंधळ टाळण्यासाठी सुमारे २ दशलक्ष लोकांना या व्यापक विश्लेषणासाठी अनुवांशिक पध्दतीने अभ्यास केला गेला.
यूके बायोबँकच्या डेटाबाबतच्या विश्लेषणामध्ये असेही आढळले आहे की, टाइप २ मधुमेह असलेल्या लोकांना अधिक दुधाचे सेवन मधुमेहाच्या वाढीशी किंवा त्यास संबंधित बायोमार्करच्या प्रमाणात संबंधित आहे याचा कोणताही ठोस पुरावा नाही. प्रोफेसर करणी म्हणतात की, या अभ्यासानुसार बीएमआय आणि शरीरातील चरबीच्या प्रमाणात थोडीशी वाढ झाली असली तरीही, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांसाठी उच्च दुधाचे सेवन हे विशिष्ट घटक जबाबदार नाही.
