मुकुंद बाविस्कर, इंडिया दर्पण वृत्तसेवा
आयुर्वेदात मसाल्याच्या अनेक पदार्थांचे औषधी गुणधर्म सांगितले आहेत. लवंग, विलायची (वेलची किंवा वेलदोडा), बडीशोप, ओवा यासारखे पदार्थ जेवणानंतर योग्य प्रमाणात आणि नियमित खाल्ल्यास त्याचा आरोग्यासाठी चांगला फायदा होतो. असे सांगण्यात येते.
विलायची किंवा वेलची हा भारतीय जेवणातील सर्वात लोकप्रिय मसाल्यांपैकी एक आहे. वेलचीला वेगळी चव असते. याचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत. त्यात बरे करण्याचे गुणधर्म आहेत. आयुर्वेद तज्ज्ञ सांगतात की, वेलचीचे सेवन करण्याचे फायदे सांगितले आहेत.
सर्वसाधारणपणे, वेलची ही मसाले व औषधी वनस्पती आहे, ती आपल्या पचनाला मदत व उत्तेजित करते, आपण लवंग, वेलचीला मसाले म्हणतो, कारण ते स्वभावाने गरम असतात. पण हा अपवाद आहे. मसाला असला तरी ती आपली भूक आणि तहान संतुलित करण्यास मदत करते.
आयुर्वेदानुसार, वेलची त्रिदोषी आहे म्हणजे तीन्ही दोष संतुलित करण्यासाठी चांगली आहे, हे एक उत्कृष्ट पाचक मानले जाते. विशेषत: सूज आणि आतड्यांतील वायू कमी करण्यासाठी फायदेशीर आहे. हे विशेषतः कफ नियंत्रित करते. श्वास ताजे करण्यासाठी वेलची बिया अनेकदा चघळल्या जातात
1. अँटिऑक्सिडेंट असल्याने, रक्तदाब, दमा, अपचन आणि इतर अनेक विकारांवर उपचार करण्यासाठी याचा वापर केला जातो.
2. वेलची हे हृदयासाठी चांगले आहे. त्यामुळे हृदय चांगले राहते.
3. वेलची माय भूक वाढते तसेच आपले पचन सुधारते.
4. यामुळे आपल्या पोटाला आराम मिळतो – एनोरेक्सिया, उलट्या, घशात जळजळ, श्वासाची दुर्गंधी, पोटात जळजळ, अपचन, हिचकी, अति तहान आणि चक्कर येणे यावर वेलची चांगली असते.
असे करा सेवन
1. वेलची चहामध्ये मिसळून सेवन करता येते. त्याची पावडर तूप किंवा ताकासोबत घेता येते.
2. श्वासाची दुर्गंधी किंवा जुलाब झाल्यास वेलची पूड फायदेशीर आहे.
3. वेलचीचा चहा प्यायल्याने पचनक्रिया सुधारते.
