धक्कादायक.. मुंबईत बनावट हॉलमार्क असलेले सोन्याचे दागिने मोठ्या प्रमाणात जप्त

सोन्याचे दागिने आणि इतर कलाकुसरीच्या वस्तूंच्या हॉलमार्किंग बद्दल ग्राहक  व्यवहार विभागाने २०२० मध्ये जारी केलेल्या आदेशानुसार, १६ जून २०२१ पासून सोन्याचे दागिने आणि इतर सर्व वस्तूंवर बीआयएस हॉलमार्क असणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. सध्या असलेल्या बीआयएस हॉलमार्क मध्ये तीन घटक समाविष्ट  आहेत- बीआयएसचा  लोगो, सोन्याच्या शुद्धतेची कॅरेट मध्ये माहिती आणि सहा अंकी अल्फा-न्यूमारिक “हॉलमार्किंग युनिक आयडेंटीटी (HUID)” क्रमांक, जो प्रत्येक वस्तूवर/दागिन्यावरचा वेगळा असतो. दागिने केवळ बीआयएस अंतर्गत नोंदणी कृत असलेल्या व्यापारी/दुकानदारांनाच विकता येतील. तसेच सर्व दागिने बीआयएस मान्यताप्राप्त मुल्यांकन आणि हॉलमार्किंग केंद्रांवरूनच हॉलमार्किंग केलेले असावेत.

हॉलमार्कसह बीआयएस प्रमाणित चिन्हाचा गैरवापर करणे गुन्हा असून त्यासाठी, दोन वर्षांची शिक्षा आणि किमान २,००,००० पर्यंत  दंड अशा शिक्षेची तरतूद आहे. तसेच जप्त करण्यात आलेल्या सोन्याच्या अप्रमाणित  वस्तूंच्या किंमती लक्षात घेता, दंडाची रक्कम वाढूही शकते. आज झालेल्या जप्तीप्रकरणी प्राथमिक अहवाल दाखल करण्याची प्रक्रिया सुरु आहे.

अनेकदा ग्राहकांना बनावट हॉलमार्किंग ज्वेलरी विकून सराफ दुकानदार मोठ्या प्रमाणात नफा कमावत असल्याचे बीआयएसच्या तपासात आढळले आहे. म्हणूनच आज झालेल्या कारवाईनंतर, सर्व नागरिकांनी, सोने खरेदी करतांना बीआयएसचा संपूर्ण हॉलमार्क असल्याची खात्री करून घ्यावी, असे आवाहन भारतीय मानक ब्युरोने केले आहे.

प्रमाणित, नोंदणीकृत ज्वेलर्सची नावे, ‘बीआयएस केअर’ या मोबाईल अॅपवर बघता येईल. तसेच बीआयएसचे संकेतस्थळ, http://www.bis.gov.in  वर देखील ही यादी उपलब्ध आहे.

जर ग्राहकांन बनावट बीआयएस हॉलमार्क आढळला किंवा हॉलमार्कचा गैरवापर होत असल्याचे आढळले तर त्याची तक्रार किंवा माहिती : उपसंचालक, पश्चिम क्षेत्र कार्यालय, बीआयएस, मानकलया, ई-9, मरोळ टेलिफोन एक्सचेंजच्या मागे, अंधेरी पूर्व, मुंबई-400 093  इथे द्यावी

अशा तक्रारी  ddgw@bis.gov.in   या ईमेल आयडी वरही पाठवता येतील. अशा माहितीचा स्त्रोत गुप्त राखला जाईल.