श्री गणेश स्थापना मुहूर्त….
पं. डाॅ. श्री प्रसादशास्त्री कुळकर्णी
भाद्रपद महिन्यात चतुर्थीला हिंदू धर्मात विशेष महत्त्व आहे. सर्वत्र हा दिवस मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. या दिवशी भाविक आपल्या लाडक्या गणरायाची अर्थात बाप्पाची मूर्ती घरी आणून विधीपूर्वक स्थापना करतात आणि श्री गणेशाची मनोभावे पूजा करतात. फक्त भारतातच नाही तर विदेशातही गणेशोत्सवाची धूम पाहायला मिळते. देश-विदेशात गणेशभक्तांसाठी हा महत्त्वाचा सण आहे.
चतुर्थी तिथी 18 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 02:09 वाजता सुरू होईल आणि 19 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 3:13 वाजता समाप्त होईल. 19 सप्टेंबर रोजी उदय तिथीवर आधारित गणेश चतुर्थी साजरी केली जाईल. गणेश मूर्तीच्या स्थापनेचा शुभ मुहूर्त 19 सप्टेंबर रोजी सकाळी 11:07 ते दुपारी 01:34 पर्यंत आहे.
19 सप्टेंबर 2023 चा शुभ काळ:
ब्रह्म मुहूर्त:
सकाळी 04:40 ते 05:27.
सकाळी संध्याकाळ: 05:04 ते 06:14 पर्यंत.
अभिजीत मुहूर्त:
सकाळी 11:56 ते दुपारी 12:45 पर्यंत.
विजय मुहूर्त:
दुपारी 02:22 ते 03:11 पर्यंत.
गोधूली मुहूर्त:
संध्याकाळी 06:27 ते 06:50.
निशीथ मुहूर्त:
11:57 ते 12:44 पर्यंत.
गणेश चतुर्थीला शुभ योग तयार होत आहे:-
पंचांगानुसार, मंगळवार, 19 सप्टेंबर 2023 रोजी स्वाती नक्षत्र 19 सप्टेंबरच्या सकाळपासून दुपारी 01:48 पर्यंत राहील. यानंतर विशाखा नक्षत्र सुरू होईल जे रात्रीपर्यंत चालेल. ही दोन्ही नक्षत्रे अतिशय शुभ मानली जातात. वास्तविक स्वाती नक्षत्र, ध्वजा आणि त्यानंतर विशाखा नक्षत्रामुळे श्रीवत्स नावाचे दोन शुभ योग तयार होतील. यासोबतच या दिवशी वैधृती योगही असेल. २८ सप्टेंबर २०२३ रोजी अनंत चतुर्थी आहे. या दिवशी बाप्पाच्या मूर्तीचे विसर्जन केले जाईल.
अशी करा पूजा आणि श्रीगणेशाची स्थापना
गणपतीची स्थापना करण्याकरिता चौरंग किंवा पाट आणि सभोवती मखर. पूजास्थानाच्या वर बांधण्याकरता नारळ , आंब्यांचे डहाळी , सुपाऱ्या. पाण्याने भरलेला तांब्या, पळी , पंचपात्र, ताम्हण, समई, जानवे, पत्री, शेंदूर, विड्याची पाने, सुपाऱ्या, नारळ, फळे, प्रसादाकरिता मोदक, मिठाई, पेढे, गोड पदार्थ असे पूजा साहित्य घेऊन पूजेची पूर्वतयारी करावी.
गणेश चतुर्थी दिनी प्रात:स्नान-संध्या पूजादी नित्यविधी करावेत.
मूर्ती ठेवण्याची जागा स्वच्छ सारवून त्यावर रंगीत पाट मांडून,( तांदुळ)अक्षता पसराव्यात. यानंतर त्यावर मूर्ती स्थापन करावी व शूचिर्भूतपणे आसनावर बसवून द्विराचमन (दोनदा पाणी पिणे), प्राणायाम आदी केल्यावर ‘श्रीपरमेश्वप्रीत्यर्थ भाद्रपदमासे शुद्ध पक्षे श्री पाथिर्वगणपतिपूजनमहं करिष्ये’ असा संकल्प म्हणून पाणी सोडावं. कलश, शंख, घंटा व निरांजन,मोठी समई दीप यांचे पूजन करून शेंदूर, गंध, अक्षता, पुष्प अर्पण करावं.
गणपतीच्या नेत्रांना हिरव्या ताज्या दुर्वांनी शुद्ध तुपाचा स्पर्श करावा व मूर्तीच्या हृदयाला आपल्या उजव्या हाताच्या अंगठ्याने स्पर्श करून प्राणप्रतिष्ठा करावी.