गणेशोत्सव विशेष… देशांतील सुप्रसिद्ध गणेश मंदिर… मनोकामना पूर्ण करणारे… खजराना गणेश…

गणेशोत्सव विशेष…
देशांतील सुप्रसिद्ध गणेश मंदिर…
मनोकामना पूर्ण करणारे…
खजराना गणेश…

खजराना गणेश मंदिर राणी अहिल्याबाई होळकर यांनी बांधले. हे मंदिर भारतातील प्रसिद्ध हिंदू मंदिरांपैकी एक आहे. बहुतेक बुधवार आणि रविवारी प्रचंड लोक या मंदिरात प्रार्थना करण्यासाठी येतात. स्थानिक मान्यतेनुसार या मंदिरात पूजा केल्यावर भक्तांच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.

मध्य प्रदेशातील इंदूर येथील खजराना गणेश मंदिराचे चमत्कार भक्तांमध्ये प्रसिद्ध आहेत. हे देशातील सर्वात प्रमुख गणेश मंदिर तसेच हिंदूंसाठी एक पवित्र स्थान आहे. पौराणिक कथेनुसार खजरना गणेशामध्ये भक्तांची प्रत्येक इच्छा पूर्ण होते. नवस पूर्ण झाल्यावर गणपती मूर्तीच्या मागील बाजूस स्वस्तिक बनवतात.
हे मंदिर भारतातील सर्वात प्रसिद्ध हिंदू मंदिरांपैकी एक आहे. बुधवार आणि रविवारी बहुतेक लोक या मंदिरात प्रार्थना करण्यासाठी येतात. स्थानिक परंपरेनुसार या मंदिरात पूजा करणाऱ्या भाविकांच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात. विनायक चतुर्थी हा मंदिराचा मुख्य सण ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यात मोठ्या थाटात साजरा केला जातो.
खजराना गणेश मंदिर परिसरात एकूण 33 छोटी-मोठी मंदिरे आहेत. भगवान राम, शिव, माँ दुर्गा, साईबाबा, हनुमानजी यांच्यासह अनेक देवतांची मंदिरे आहेत. मंदिराच्या आवारात एक प्राचीन पिंपळाचे झाडही आहे. हे पिंपळ वृक्ष इच्छापूरक वृक्ष मानले जाते.

परंपरेनुसार, लग्न किंवा वाढदिवसासारखे शुभ कार्य असल्यास, सर्व भक्त प्रथम या मंदिराला भेट देतात आणि शेंदुरी तिलक लावतात. इंदूर आणि आसपासच्या परिसरात आयोजित सर्व धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे पहिले निमंत्रण खजराना गणेश येथे दिले जाते, असा स्थानिकांचा विश्वास आहे.

उलटे स्वस्तिकचा चमत्कार काय आहे?
खजराना मंदिरात लोक गणपतीच्या मंदिरामागील भिंतीवर म्हणजेच गणेशजींच्या पाठीशी उलटे स्वस्तिक चिन्ह बनवतात आणि नवस पूर्ण झाल्यावर पुन्हा येऊन सरळ स्वस्तिक बनवतात. गेल्या अनेक वर्षांपासून ही प्रथा येथे सुरू असल्याचे सांगितले जाते. असे मानले जाते की या मंदिरात उलटा स्वस्तिक बनवल्याने सर्व इच्छा पूर्ण होतात.
मंदिराची तीन प्रदक्षिणा करुन लाल मौली अर्थात धागा बांधल्याने मनोकामना पूर्ण होतात, अशी आणखी देखील मान्यता आहे.
इंदूरचे खजराना मंदिर हे सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक हे मंदिर भारतातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. भक्तांनी अर्पण केलेल्या संपत्तीमुळे भारतातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांमध्ये त्याचा समावेश होतो. जेव्हापासून येथे ऑनलाइन देणगी, अर्पण करण्याची व्यवस्था निर्माण झाली, तेव्हापासून लोक ऑनलाइनद्वारेही मोठ्या संख्येने देणगी पाठवतात.

खजराना मंदिराचा इतिहास
खजराना गणेश मंदिराच्या पुजाऱ्याच्या मते हे मंदिर खूप प्राचीन आहे. हे मंदिर सर्वात जुने असल्याचा अंदाज यावरुन बांधला येईल की देवी अहिल्येने स्वतः समोर या मंदिराचे निर्माण केले आहे. पुजारी भट्ट सांगतात की, औरंगजेबाने मंदिरावर दहशत माजवली होती, त्यावेळी देवाची मूर्ती सुरक्षित ठेवण्यासाठी गणेशाची मूर्ती विहिरीत लपवून ठेवली होती. जेव्हा परिस्थिती नियंत्रणात आली आणि मूर्ती लपवून ठेवणारे भक्त विसरले, तेव्हा स्वतः भगवान गणेशाने मंगल भट्ट नावाच्या भक्ताला स्वप्नात दर्शन देत एका विशिष्ट ठिकाणी खोदण्यास सांगितले. त्या ठिकाणी उत्खनन केल्यास तेथे गणेशमूर्ती सापडेल, असा आदेश स्वप्नातच दिला होता. इतकेच नाही तर स्वतः अहिल्याबाई यांनाही असेच स्वप्न पडले होते आणि भक्त भट्ट यांच्याशी संपर्क साधण्याचा संदेश आला होता.
माता अहिल्या आणि भक्त भट्ट यांनी स्वप्नात सांगितलेल्या ठिकाणी उत्खनन सुरू केले तेव्हा एक पाषाणयुगीन मूर्ती सापडली. माता अहिल्या स्वतः शिवभक्त होत्या. श्रीगणेशाची मूर्ती मिळाल्याने त्या स्वतः खूप आनंदी होत्या. त्यानंतर राणी अहिल्याबाई होळकर यांनी 1735 मध्ये इंदूरमधील खजराना येथे गणेश मंदिराची स्थापना केली.
हे एका छोट्या झोपडीतून मोठ्या मंदिरात आणि शहरातील सर्वात पूजनीय मंदिर बनले आहे. या मंदिरात सोने, हिरे आणि इतर मौल्यवान रत्नांचे दान केले जाते. गर्भगृहाचा दरवाजा आणि बाहेरील भिंत चांदीची आहे. देवतेचे डोळे हिर्‍यांचे आहेत जे इंदूरच्या एका व्यावसायिकाने दान केले आहेत. गर्भगृहाची वरची भिंत चांदीची आहे.

गणेश मंदिरात कधी आणि कसे जायचे
या मंदिराला कधीही भेट देऊ शकता आणि मंदिरात जाण्यासाठी खाजगी वाहन किंवा टॅक्सी बुक करू शकता. भाविकांच्या श्रद्धेनुसार मंगळवार, बुधवार आणि सोमवार हे मंदिरात दर्शनासाठी उत्तम मुहूर्त असल्याने या दिवशी मोठ्या संख्येने भाविक दर्शनासाठी येतात. इंदूर शहर आणि आसपासच्या इतर शहरातील नागरिकांची खजराना मंदिरावर मोठी श्रद्धा आहे. . मंदिर सरकारने ताब्यात घेतले आहे. मंदिर संस्थानचे अध्यक्ष हे स्तानिक जिल्हाधिकारी आहेत. संस्थानने परिसरात खुप चांगला विकास केला आहे. त्यात बगिचा, पुजा दुकाने, पिण्याचे पाणी, स्वच्छतागृह आदींचा समावेश आहे. लवकरच येथे भक्त निवास सुरू होणार आहे, मंदिराचे व्यवस्थापन भट्ट घराण्याकडे आहे. गेल्या काही वर्षांत मंदिराचा खूप विकास झाला आहे. हे एका छोट्या झोपडीपासून ते एका मोठ्या मंदिरापर्यंत आणि शहरातील सर्वात पूजनीय मंदिरापर्यंत विकसित झाले आहे. मंदिरात सोने, हिरे आणि इतर मौल्यवान दागिने नियमित दान केले जातात.

गणेशोत्सव विशेष-२०२३
देशांतील सुप्रसिद्ध गणेश मंदिरं-३
संकलन व सादरकर्ते- विजय गोळेसर
मोबाईल-९४२२७६५२२७

Ganeshotsav Famous Temple Khajrana Ganesh Indore Vijay Golesar