सावधान! चार्जिंग सुरू असलेल्या इलेक्ट्रिक स्कूटरचा अचानक स्फोट; एकाचा मृत्यू, संपूर्ण कुटुंब जखमी

इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – गेल्या काही दिवसांपासून देशभरातील अनेक शहरांमध्ये इलेक्ट्रिक स्कूटर मध्ये आग लागण्याच्या घटना सातत्याने घडलेल्या दिसून येतात. त्यातच या स्कूटर मधील बॅटरीच्या पोटाचे ही प्रकार काही ठिकाणी झालेल्या आढळतात. तेलंगणातील निजामाबाद शहरात ईव्हीमुळे एका 80 वर्षीय व्यक्तीचा मृत्यू झाला. वास्तविक, त्याच्या PureEV इलेक्ट्रिक स्कूटरची बॅटरी रात्रभर चार्जिंगमुळे फुटली. PureEV ची बॅटरी फुटण्याची ही पाचवी घटना आहे.
निजामाबाद शहरातील सुभाषनगर येथील बी रामास्वामी असे मृताचे नाव आहे. रामास्वामी यांचा मुलगा बी प्रकाश हा इलेक्ट्रिक दुचाकीचा मालक आहे. PureEV बनवणाऱ्या कंपनीविरुद्ध स्थानिक पोलिसांनी गुन्हा दाखल केला आहे.

दुपारी 12.30 वाजता प्रकाश यांनी ही इलेक्ट्रिक स्कूटर चार्जिंगला लावली होती. त्यानंतर पहाटे 4 वाजता स्फोट झाला. म्हणजेच 3.30 तासांत बॅटरीचा स्फोट झाला आणि स्कूटरने पेट घेतला.
आग विझवण्याच्या प्रयत्नात कुटुंबातील अनेक जण जखमी झाले. सर्व जखमींना निजामाबाद शहरातील रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. त्याचवेळी रामास्वामी यांना उपचारासाठी हैदराबादला नेण्यात आले, मात्र वाटेतच त्यांचा मृत्यू झाला.

एकूण 5 घटना :
1. ईव्हीला आग लागण्याची पहिली घटना 26 मार्च रोजी नोंदवली गेली. त्यावेळी पुण्यात रस्त्याच्या कडेला उभ्या असलेल्या निळ्या रंगाच्या OLA S1 Pro इलेक्ट्रिक स्कूटरला आग लागली. स्कूटरच्या बॅटरीच्या डब्यातून आग आणि धूर निघत असल्याचा व्हिडिओ व्हायरल झाला होता.
2. दि. 26 मार्च रोजीच, तमिळनाडूच्या वेल्लोरमध्ये ओकिनावा इलेक्ट्रिक स्कूटरला आग लागली. या घटनेत स्कूटर चालवणाऱ्या दोघांचा मृत्यू झाला. त्यात एक पिता आणि दुसरा मुलगा होता.

3. 28 मार्च रोजी चेन्नईमध्ये PureEV च्या इलेक्ट्रिक स्कूटरला आग लागल्याची घटना घडली. आणखी एक नवीन घटना समोर आली आहे.
4. दि. 11 एप्रिल रोजी नाशिकमध्ये जितेंद्र इलेक्ट्रिकच्या अनेक स्कूटरला एकाच वेळी आग लागली. त्यांना एका ट्रकमध्ये एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेले जात होते. सरकारनेही या प्रकरणाच्या चौकशीचे आदेश दिले आहेत.
5. दि. 18 एप्रिल रोजी तामिळनाडूमधील ओकिनावा येथील डीलरशिप एजन्सी जळून राख झाली. प्रथम एका स्कूटरला आग लागली त्यानंतर आग पसरली. सदर कंपनीने यापूर्वी 3,215 युनिट्स परत मागवल्या आहेत.

५ कारणे आणि उपाय
इलेक्ट्रिक वाहनात वापरल्या जाणाऱ्या बॅटरीमध्ये आग किंवा स्फोट होण्याची 5 कारणे आहेत. यासोबतच ते कसे टाळता येईल हे पाहू या…
वितळणारे प्लास्टिक कॅबिनेट:
EV मध्ये वापरल्या जाणार्‍या सर्व बॅटरी प्लास्टिकच्या कॅबिनेटसह येत आहेत. अशा परिस्थितीत जेव्हा ते गरम होते तेव्हा प्लास्टिक वितळते. यासोबतच त्याला जोडलेले सर्किटही वितळू लागतात. यामुळे आगीचा धोका मोठ्या प्रमाणात वाढतो. जरी बॅटरी पूर्णपणे पॅक केली गेली असली तरीही ती उष्णता सोडते. जेव्हा बॅटरी गरम होते, तेव्हा हा उष्मा स्त्राव वेगाने वाढू लागतो.

कमी उष्णता सिंक:
बहुतेक बॅटरी लिथियम आयन आधारित असतात. लिथियम आयन जास्त उष्णता सोडते. या प्रकरणात, शेल वरील कव्हर यासाठी मजबूत असावे. हे हीट सिंक वापरावे, परंतु बॅटरी ऑपरेटर सध्या ते वापरत नाहीत. याचे प्रमुख कारण म्हणजे स्वॅप करण्यायोग्य बॅटरी. या बॅटरी एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेल्या जातात. अशा स्थितीत बॅटरीमधील हीट सिंक वाढल्यास त्याचे वजनही वाढते. त्यामुळे उचलण्यात काही अडचण येऊ शकते.

विद्युतप्रवाहामुळे शॉर्ट सर्किट:
चार्जिंग स्टेशन दरम्यान ट्रेनमध्ये आग लागण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे शॉर्ट सर्किट. हा करंट इतका जड असतो की जर बॅटरीचे सांधे घट्ट नसतील तर त्यात शॉर्ट सर्किट होण्याची शक्यता वाढते. टू-व्हीलरमध्ये 7kw पर्यंतचा चार्जर वापरला जातो. घरात वापरल्या जाणार्‍या एअर कंडिशनरपेक्षा ते सुमारे 5 ते 7 पट जास्त आहे. त्यामुळे अनेक वेळा अशा पॉवरफुल चार्जरमुळे बॅटरीमध्ये शॉर्ट सर्किट होण्याचा धोका असतो.

तापमानानुसार बॅटरी गरम होणे:
सध्या देशात तापमान झपाट्याने वाढत आहे. वाहनांना आग लागण्याचीही समस्या आहे. इलेक्ट्रिक टू-व्हीलरमध्ये सीटखाली बॅटरी वापरली जाते. अशा परिस्थितीत, जेव्हा कार उन्हात उभी केली जाते तेव्हा तिच्या शरीराचे तापमान 70 अंश किंवा त्याहून अधिक होते. सीटचा खालचा भाग हवाबंद असल्यामुळे त्याचे तापमानही सारखेच होते. जेव्हा आपण कार सुरू करतो, तेव्हा ती पुढे जाण्यासाठी मोटरची अधिक शक्ती लागते. त्यामुळे तापमान आणखी वाढते. त्यामुळे अनेक वेळा उष्णतेमुळे बॅटरी पेटते.
5. चीनी उत्पादकांद्वारे उत्पादित: बॅटरीचे बहुतेक उत्पादक चीनी आणि तैवानी आहेत. अशा परिस्थितीत, बॅटरीचे वजन आणि खर्च कमी झाल्यामुळे, त्यात उष्णता सिंकचा वापर केला जात नाही. बॅटरीचे कूलिंग अद्याप चांगले काम केले गेले नाही. या निष्काळजीपणामुळे वाहनाच्या बॅटरीला आग लागण्याच्या घटना घडत आहेत. दुसरीकडे, अधिक kWh बॅटरी असलेल्या कारमध्ये हीट सिंक आणि कूलंट देखील वापरले जातात.

इलेक्ट्रिक टू व्हीलर वापरताना या गोष्टी लक्षात ठेवा :
1. घराबाहेरील जागा असलेल्या ठिकाणी दुचाकीची बॅटरी चार्ज करा. ती कापड किंवा लाकडी पृष्ठभागावर ठेवू नका.
2. रात्रभर चार्जिंगवर बॅटरी सोडू नका. जोपर्यंत तुम्ही जागे आहात तोपर्यंत चार्ज करा. झोपताना चार्जिंग बंद करा.
3. ई-वाहन पाण्यात भिजल्यास चार्जिंग टाळा. वाळल्यावर आणि पूर्णपणे साफ केल्यानंतरही, चार्जिंगवर ठेवा.
4. गाडी चालवताना किंचित वासाकडे दुर्लक्ष करू नका. ताबडतोब गाडी थांबवून आधी सीट उघडली. जेणेकरून आतील उष्णता बाहेर जाईल.
5. चिनी उत्पादकाचे वाहन घेणे टाळा. त्यापेक्षा इथे आमच्या कारखान्यात जी वाहने बनवली जात आहेत त्याकडे जा.
6. वाहन विमा अद्ययावत ठेवा. जर तो कालबाह्य होणार असेल तर आठवड्यापूर्वी त्याचे नूतनीकरण करण्याचा प्रयत्न करा.