इंडिया दर्पण विशेष – तरंग – …इथे माणुसकी जिंकली!

…इथे माणुसकी जिंकली!

कोरोनाच्या संकटात सर्वत्र नकारात्मक वातावरण असले तरी काही आशेची बेटेही आहेत. त्यांच्याकडे फारसे समाजाचे लक्ष गेलेले नसले तरी हे आशेचे दीप उजळतच राहणार आहेत. त्याचे कारण म्हणजे माणुसकी.

महाराष्ट्राच्या काही भागांत कोरोनाची दुसरी लाट आता आटोक्यात येत आहे असे आश्वासक चित्र समोर उभे राहात आहे. मुंबई, पुणे, नाशिक, नागपूर येथील कोरोना रुग्णांमध्ये घाट होते आहे. तरीही इतर काही जिल्ह्यांत कोरोनाच प्रादुर्भाव जेवढा कमी व्हायला हवा होता तेवढा कमी झालेला नाही. तेथील टाळेबंदी आणखी काही दिवस वाढविण्यात आलेली आहे. राज्य सरकार आता या जिल्ह्यांवर लक्ष केंद्रित करणार असल्याने कोरोना प्रादुर्भाव कमी होईल अशी अपेक्षा करायला हरकत नाही. अर्थात त्यासाठी प्रशासनाला जनतेचे संपूर्ण सहकार्य लागेल.

गेल्या सव्वा वर्षाच्या भीषण अनुभवांतून शिकून जनता हे सहकार्य करील अशी आशा बाळगू या. कोरोनाबरोबरच म्युकरमायकोसिस हा आजारही होत आहे. काळी बुरशी, पांढरी बुरशी, पिवळी बुरशी असे प्रकार यात आहेत. आधी जसा रेमडेसीवीर इंजेक्शनचा तुटवडा होता तसा आता म्युकरमायकोसिसवरील औषधाचा तुटवडा भासत आहे. हा प्रश्नही लवकरच मार्गी लागेल अशीही आशा करू या.

कोरोनाच्या लाटेने खूप काही धडे दिले. शासनाला, जनतेला आणि जगालाही. साधारण दीड वर्षांपूर्वी हा आजार कोणाला माहितही नव्हता. अचानक तो आला आणि अवघ्या जगाला त्याने ग्रासून टाकले. तरीही भारतासह विविध देशांमधील  शास्त्रज्ञांनी यावर अपेक्षेपेक्षा लवकर लस शोधून काढली. जगातल्या ७० टक्के लोकांचे पूर्ण लसीकरण झाले तरच कोरोनावर मात करू शकू असे गेल्या आठवड्यात जागतिक आरोग्य संघटनेने जाहीर केले असले तरी लसीकरणाचा वेग पाहिला तर अजून किमान दोन वर्षे तरी जगाला कोरोनाचा सामना करावा लागेल असा अंदाज करता येतो.

जगभरातील आरोग्य यंत्रणा त्या दृष्टीने कामाला लागली आहे. गेल्या वर्षभरात शासन, आरोग्य यंत्रणा, पोलिस आणि जवळपास प्रत्येक खाते पूर्णपणे कोरोना निवारणासाठी काम करत आहे. त्याबद्दल त्यांचे कौतुक केलेच पाहिजे. परंतु या साऱ्यात सामान्य माणसाने दाखवलेली जिद्द, माणुसकी , कोरोना रुग्णांना विविध प्रकारे मदत करण्याची तयारी यांचेही तितकेच कौतुक झाले पाहिजे असे मला वाटते.

धुळे जिल्ह्यातील नरडाणा पोलिस ठाण्यात कार्यरत असणाऱ्या एका पोलिस कॉन्स्टेबलचा कोरोनाने मृत्यू झाला. गेल्या वर्षी त्यांच्या आईचा कोरोनामुळे मृत्यू झाला होता. यावर्षी वडिलांचाही झाला. आणि नंतर स्वतःचाही झाला. मागे होती पत्नी आणि दोन मुले. जगायचे कसे हा प्रश्न पत्नीला भेडसावत असतानाच अचानक तिच्या पतीचे सहकारी पोलिस घरी आले आणि त्यांनी दीड लाख रुपये तिच्या हाती ठेवले. सरकारकडून अधिकृत मदत मिळेपर्यंत रोजच्या खर्चासाठी हे पैसे घ्या, असे या पोलिसांनी सांगितले.

पोलिसांनी कुठून दिले हे पैसे? त्यांनी या कॉन्स्टेबलच्या मृत्यूनंतर एक whatsapp ग्रुप तयार केला. अधिकाधिक लोकांना विनंती केली आणि हे दीड लाख रुपये जमा केले. पोलिसांनी केलेल्या मदतीचे हे काही एकमात्र उदाहरण नव्हे. राज्यात विविध ठिकाणी पोलिसांनी असे  whatsapp ग्रुप तयार करून मदत केली आहे.

मुंबईत माहीम आणि वरळी पोलिस स्थानकातील दोघांचा मृत्यू झाला. त्यांच्या सहकार्यांना हे कळताच त्यांनी मदतीसाठी एक आवाहन तयार केले आणि आठ whatsapp ग्रुपमधून ते शेअर केले. त्यांच्या बॅचच्या १३३४ पोलिस कर्मचाऱ्यांपैकी बहुतांश लोकांनी तातडीने ३.४ लाख रुपये उभे केले. सरकारी मदत येईपर्यंत ही मदत घ्या असे त्यांचे म्हणणे आहे. आता एक जूनला ते दोन्ही कुटुंबाना प्रत्येकी १.७ लाख रुपये देणार आहेत.

या काळात रक्ताचा तुटवडा आहे असे कळल्यावर जळगाव, सांगली, नाशिक, कोल्हापूर, पुणे अशा शहरांमधून मुंबईत येऊन पोलिस कर्मचाऱ्यांनी रक्तदान केले. ही सगळी कामे करताना त्यांना रोजची कायदा सुव्यवस्था पाळण्याची कामे करावी लागतात, घरातल्या लोकांना कोरोनापासून सुरक्षित ठेवावे लागते आणि स्वतःही दूर राहावे लागते. तरीही राज्यात कोरोनाने मृत्युमुखी पावलेल्या पोलिसांचे संख्या कमी नाही.

मुंबईतील पोलिस नाईक या पदावर काम करणाऱ्या रेहाना शेख यांची कहाणी आजच प्रसिद्ध झाली आहे.  कोरोना काळात एका सहकाऱ्याने त्यांच्याकडे आपल्या वृद्ध आईसाठी प्लाझ्मा उपलब्ध करून देण्याची विनंती के ली. रेहाना शेख यांचा दांडगा जनसंपर्क आणि मदतीला धावून जाण्याचा स्वभाव यांतून तातडीने या सहकाऱ्याच्या आईला प्लाझ्मा मिळाला. त्यानंतर शेख यांनी करोना रुग्ण आणि त्यांच्या हतबल नातेवाईकांना लागणारी मदत मिळवून देण्याचा चंग बांधला.

बाधितांना रेमडेसिविर, टोसिलीझुमॅब आदी औषधे, खाट, प्लाझ्मा, रक्त उपलब्ध करून दिले. आपली नोकरी, संसार आणि दुर्धर आजाराने ग्रासलेल्या बहिणीची शुश्रूषा या सर्व आघाड्यांवर पुरून त्यांनी समाजसेवेचा हा गाडा अविरत सुरू ठेवला. राज्यातील विविध भागांतून त्यांचा फोन चोवीस तास मदतीसाठी खणखणू लागला आणि गरजूंना मदत मिळेस्तोवर त्यांच्यासाठी रेहाना शेख झटत राहिल्या. मुंबई पोलिसांनी सुरू के लेल्या कोव्हिड कक्षातूनही रेहाना यांना विनंत्या येऊ लागल्या.

मुंबईसह महानगर प्रदेश, पुणे, नाशिक, सातारा, नागपूरमधील पोलीस, त्यांचे नातेवाईक आणि त्यांच्या संपर्कातून वेगवेगळ्या आर्थिक स्तरांतील नागरिक त्यांच्याकडे समस्या घेऊन येतात. रेहाना बहुतांशवेळा त्या तातडीने सोडवितात.  यावर रेहाना म्हणतात , ” मदत खरेच देता येईल का, या विचारापेक्षा प्रयत्नांवर जोर दिला. कारण कुणीतरी आपल्यासाठी प्रयत्न करतेय, ही जाणीवही रुग्ण आणि त्यांच्या कुटुंबामध्ये सकारात्मकता आणू शकते. अनेकांना माझ्यामुळे धीर मिळाला, वेळेत उपचार मिळाल्याने रुग्ण बरा झाला. काहींचे प्राण वाचले, याचे समाधान अमूल्य आहे.

मुंबईतील एका उपनगरात पोलिस सहआयुक्त अविनाश धर्माधिकारी आणि त्यांचे सहकारी श्रीमती अलका मांडवे आणि राजेंद्र काणे यांनी अथक परिश्रम घेऊन एक रक्तदान शिबीर आयोजित केले. ६५० पेक्षा जास्त लोकांनी येऊन रक्तदान केले. अशाच पद्धतीने मुंबई व राज्यभरातील पोलिस अधिकारी, कर्मचारी यांनी शक्य असेल त्या माध्यमातून मदतीचा ओघ चालू ठेवला.

पोलिस खात्याच्या बाहेरही हीच माणुसकी अनेकांनी वेगवेगळ्या पद्धतीने दाखवली. आपला शेजारी कोव्हीड पॉझिटिव्ह आल्यावर दूर न पाळता त्याला सर्वतोपरी मदत करणारे तर ठिकठिकाणी सापडतील. माझ्या परिचयातील एकाला कोरोना झाला आणि त्याच्याजवळपास संपूर्ण कुटुंबालाही झाला. त्यातील एका व्यक्तीला ताबडतोब रुग्णालयात दाखल होणे आवश्यक होते. परंतु, जायचे कसे, कोणत्या रुग्णालयात बेड मिळेल हे कळत नव्हते.  ही परिस्थिती कळल्यावर त्याच संकुलात राहणाऱ्या एकाने पुढाकार घेतला आणि स्वतःच्या स्कूटरवरून  त्याला सुरक्षितपणे रुग्णालयात पोचवले. नंतर स्वतःची काळजी घेतली. प्रत्येकाचे मदतीचे माध्यम वेगवेगळे

एवढेच. मुंबईतील एका महाविद्यालयीन तरुणाने पीपीई किट आठाठ तास घातल्यावर डॉक्टर आईची कशी बिकट परिस्थिती होते ते पाहिले आणि संशोधन करून नवीन हवेशीर पीपीई किट तयार केले. दर काही सेकंदांनी ताजी हवा किटच्या आत जाईल अशी व्यवस्था केली.  अकोला जिल्ह्यातील मूर्तिझापूर येथे राहणाऱ्या चित्रकार शिक्षक प्रकाश निरखे यांनी  लहान मुलांना शिकविण्यासाठी स्वतःच्या घराचे छत आपल्या कुंचल्यातून रंगवले. तिथे झोपाळ्यापासून घसरगुंडीपर्यंत सोयी केल्या. ‘टाकाऊतून टिकाऊ’ तंत्राचा वापर करून सुंदर शैक्षणिक साधने निर्माण केली. कोरोनामुळे मुलांना घरात बंदिस्त वाटू लागले आहे, ती मुले छतावरच्या शाळेत येऊन शिकत आहेत, तेही अतिशय आनंदात. शाळा बंद, पण शिक्षण सुरु असा हा प्रकार आहे.

याशिवाय समाजाच्या विविध स्तरातील लोकांनी पदरमोड करून अनेकांना धन्यवाटप व इतर गरजू वस्तूंचे दान केले आहे. त्याची असंख्य उदाहरणे सांगता येतील. कोरोना काळात विद्यार्थ्यांना फी भारत येणे शक्य नाही हे लक्षात आल्यावर मुंबईतील एका शाळेच्या मुख्याध्यापिकेने अतिशय परिश्रमाने ४० लाखांच्या देणग्या मिळवल्या आणि विद्यार्थ्यांवर फीचा कोणताही भार येणार नाही अशी तरतूद केली.लखनौमध्ये एका कथक नृत्यांगना असणाऱ्या महिलेने बॅकस्टेज आर्टिस्ट साठी मोठा मदतनिधी उभा केला. कारण सर्व प्रकारचे कार्यक्रम थांबल्याने या बॅकस्टेज आर्टिस्टचे खूप हाल होत आहेत.

गेल्या वर्षभरात माणुसकीची असंख्य उदाहरणे दिसली. हा लेख वाचतानाच तुमच्या डोळ्यासमोर असंख्य उदाहरणे आली असतील. गेल्या वर्ष दीड वर्षात आपण खूप काही गमावले असले तरी जी माणुसकी कमावली तिचे मोल करता येणार नाही.  एरवीही ही माणुसकी प्रत्येकात होतीच, आता ती प्रकर्षाने दिसली एवढेच !