इंडिया दर्पण विशेष – नर्मदे हर – परिक्रमेचा अखेरचा टप्पा

इंडिया दर्पण विशेष – नर्मदे हर
परिक्रमेचा अखेरचा टप्पा

नर्मदा परिक्रमेतील १२ दिवसांचा कार्यक्रम आपण मागील लेखात बघितला. यात बर्‍याच लहान गोष्टींवरही आपण सखोल माहिती जाणून घेतली. तरी नर्मदा परिक्रमा करतांना प्रत्येकाचे अनुभव हे वेगवेगळे असतात. त्यामुळे आपापल्या अनुभवानुसार प्रत्येकाची मते याबाबत वेगळी असू शकतात. तसेच मुक्कामाची ठिकाणे, प्रवासातील मंदिरे, जेवणाच्या सोयी अशा विविध गोष्टींबाबत भाविकांना वेगवेगळे अनुभव येतात. मागील भागात आपण १२ दिवसांपर्यंतचा मार्ग बघितला आता आपण याभागात यापुढील शेवटपर्यंतचा म्हणजेच ओंकारेश्वर पर्यंतचा प्रवास जाणून घेऊया.

दिवस-१३
भाविकांना १२ व्या दिवशी अमरकंटक येथे पोहचण्यास सायंकाळी उशीर होतो. त्यामुळे तेराव्या दिवशीचा संपुर्ण वेळ हा अमरकंटक परिसरातील विविध मंदिर दर्शन व पुजाविधी यातच जातो. त्यामुळे १३ व्या दिवशीचा मुक्कामही अमरकंटक येथेच केलेला तर छान होते.
दिवस – १४ – अमरकंटक ते नरसिंगपूर
अमरकंटक ते नरसिंगपूर हा प्रवासही मोठा म्हणजेच साधारण ३२० किमी आहे. त्यास जवळपास संपुर्ण दिवस लागतो. या प्रवासादरम्यान आपण कबीर चबूतरा, रुसा, गाडासरई, डिंडोरी मार्गे नरसिंगपुर येथे पोहचतो. यादिवशी प्रवास मोठा असल्याने व प्रवासादरम्यान फार विशेष मंदिरे अथवा पर्यटनस्थळे नसल्याने दिवसभर प्रवासच करावा लागतो. हा प्रवास वाढण्याचे मुख्य कारण की दोन ठिकाणांचे मध्ये बरगी येथे नर्मदा मातेचा मोठा जलाशय व धरण आहे. त्यामुळे मंडलामार्ग फिरुन जावे लागते. निसर्ग व जंगलाची आवड असलेले पर्यटक बरगी येथे मुक्काम करु शकतात. तेथे मध्य प्रदेश टुरिझम बोर्डाने छान रिसाॅर्ट बनवले आहे. हा सर्व परिसर दाट जंगलाचा असल्याने येथे अनेक पशुपक्षी वास्तव्य करतात. मात्र यासाठी नदी ओलांडावी लागत असल्याने परिक्रमावासिय येथे मुक्काम करु शकत नाहीत. जवळपास दुसरीकडे राहण्याची चांगली व्यवस्था नसल्याने नरसिंगपूर येथे मुक्काम करावा.

दिवस – १८ – नरसिंगपूर ते होशंगाबाद
नरसिंगपूर ते होशंगाबाद हे अंतर १८० किमी असून साधारण सहा-सात तास प्रवासास लागतात. भाविक गाडरवारा, पिपरीया, सोहागपूर मार्गे सायंकाळपर्यंत होशंगाबाद येथे पोहोचतात. होशंगाबाद हे मध्य प्रदेशातील भोपाळ जवळचे एक प्रमुख शहर आहे. होशंगाबाद येथे रामजीबाबा मंदिर, होशंगशहा किल्ला, श्रीशक्ती सरोवर, गोंदरी घाट, शेठाणी घाट, दत्तमंदिर व नर्मदा घाट येथे भाविक भेट देतात. सायंकाळी नर्मदा घाटावर नर्मदा आरती असते.

दिवस – १६ – होशंगाबाद ते ओंकारेश्वर
होशंगाबाद ते ओॅकारेश्वर हा प्रवास २४० किमी आहे. आपल्या नर्मदा परिक्रमेतील बस प्रवासाचा आजचा शेवटचा दिवस आहे. आज परिक्रमा पुर्ण होते. हा प्रवास टिमरणी, हरदा, खिरकीया व हरसूद या गावांजवळून होतो. तसेच याही प्रवासात हनुमंतिया येथे नर्मदा मातेचा मोठा जलाशय असल्याने प्रवास वाढतो. या परिसरातही हनुमंतिया बेटावर मध्य प्रदेश शासनाने अनेक पर्यटन विषयक सुविधा केल्या आहेत. त्यामुळे येथे पर्यटकांचा राबता असतो. येथे अनेक पाण्यावरील साहसी खेळ, हाऊस बोटस तयार करण्यात आल्या आहेत. सायंकाळी ओंकारेश्वर येथे परत एकदा ओंकारेश्वर ज्योर्तिलिंग मंदिर , ममलेश्वर मंदिर व घाटावरील सर्व देवदर्शन करुन परिक्रमावासिय प्रसन्न मनाने संकल्पपुर्ती करतात.

परिक्रमावासिय येथे स्नान करतात व परिक्रमाकरतांना नर्मदा पुजन करुन जे जल सोबत आणलेले असते ते या दोन्ही मंदिरात अर्पण करतात. तसेच येथील ॠणमूक्तेश्वर मंदिरात ॠणमुक्त होण्यासाठी डाळ अर्पण केली जाते. अशा प्रकारे नर्मदा परीक्रमेची सांगता होते. ही परीक्रमा करतांना कुठलीही अडचण न येता निर्विघ्नपणे परिक्रमा पुर्ण करवून घेतल्याबद्दल नर्मदा मातेचे भक्तीभावाने आभार व्यक्त करतात. नर्मदा माता परिक्रमा पुर्ण करुन घेते तशी जीवनही परिपुर्ण करते. त्यामुळे नर्मदा मातेला विसरु नये. तिचा किनारा कधीही सोडू नये. परिक्रमेमुळे अंतःकरणातील घाण काढली जाते. नर्मदा मातेच्या असीम कृपेने आपण अंर्तबाह्य न्हाऊन निघतो. सायंकाळी मोठी नर्मदा आरती करुन परिक्रमा पूर्ण होते.
दिवस – १७ – ओंकारेश्वर ते इंदूर अथवा आपापल्या निवासस्थानाकडे प्रयाण

टीप:- मी कुणी लेखक नाही. फक्त जे अनुभवले ते लिहीले. त्याला थोडी पर्यटनाची जोड दिली. मी वर उल्लेख केल्याप्रमाणे प्रत्येकाची परिक्रमा व अनुभव वेगवेगळे असू शकतात. मी जे अनुभवले ते लिहिले. सर्वांनी परिक्रमा करावी यासाठी तपशिलवार लिहिले आहे. ज्यांच्याकडे श्रद्धा व निष्ठा आहे, अशा कुठल्याही मनुष्याकडून परिक्रमा पूर्ण होऊ शकते. त्यासाठी प्रेरणा मिळावी म्हणूनही हे लिखाण कामी येऊ शकते. हे लिखाण आपल्याला कसे वाटले, आपल्या काही सूचना असल्या तरी आवर्जून सांगाव्यात. संपर्क क्रमांक 9689038880