मुबई – बहुतांश किशोरवयीन मुलांना वारंवार काळजी वाटते की, दहावी-बारावीनंतर काय अभ्यासक्रम निवडावा ? आपले करिअर योग्य दिशेने कसे जाऊ शकेल ? तसेच हवी असलेली नोकरी मिळू शकेल का ? विशेषतः पलांचे आई -वडील तथा पालक याबाबत अधिक काळजीत आहेत, असे दिसून येते. परंतु विद्यार्थ्यांची प्रतिभा ओळखा, १० वी आणि १२ वी नंतर, आपल्या मुलाच्या नोकरीची चिंता करू नका, त्याच्या आवडत्या क्षेत्रात त्यांना पुढे जाऊ द्या, असा सल्ला शैक्षणिक मानसिक व सामाजिक क्षेत्रातील तज्ज्ञ देत आहेत.
याबाबत पालक किंवा किशोरवयीन मुलांना बाहेरून मदतीची अपेक्षा आहे. कारण ते त्यांच्या मनाचा आवाज ऐकू शकत नाहीत. गंमत म्हणजे भारतातील राज्यांच्या बहुतेक शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये अगदी शिक्षकांकडूनही त्यांना या संदर्भात योग्य दिशा मिळत नाही. यासंदर्भात समुपदेशकाशी सल्लामसलत करण्याबाबत अजूनही फार कमी जागरूकता असल्याचे दिसते. यामुळे दिशाभूल होते. यासंदर्भात मानसशास्त्रीय तज्ञांनी काही मुद्दे मांडलेले आहे ते जाणून घेऊ या…
मुलाच्या प्रतिभाकडे लक्ष द्या : या संदर्भात पहिली जबाबदारी पालकांची आहे. त्यांच्या मुलाला दुसर्‍याच्या मुलासारखे बनवण्याऐवजी, त्यांच्या मुलामध्ये कोणत्या प्रकारची प्रतिभा आहे, ती प्रतिभा त्याच्या किंवा तिच्या आवडत्या दिशेने पुढे नेली जाऊ शकते यावर त्यांनी अधिक लक्ष दिले पाहिजे.
मुलाच्या सवयी, वागणूक, खाण्याच्या आवडीवर बारीक लक्ष ठेवा : आपली मुले जर पौगंडावस्थेत पोहचल्यानंतरही, पालकांना त्याचे मन समजत नसेल, तर त्याचे पुनरावलोकन करा आणि पुढील काही आठवडे त्याच्या क्रिया, सवयी, वागणूक, खाण्याच्या आवडी इत्यादींवर बारीक लक्ष ठेवा. तो किती अंतर्मुख किंवा बहिर्मुख आहे? किती मित्र आहेत? तो त्यांच्याशी कसा वागतो? मित्रांची त्याच्याकडे कोणत्या प्रकारची वृत्ती आहे? या गोष्टींचाही विचार करा. त्यामुळे इतरत्र जाण्याऐवजी स्वतःसाठी त्याच्या प्रतिभेचे मूल्यांकन करण्याची संधी देईल, जेणेकरून आपण निष्कर्षावर येऊ शकता.
मुलांचे स्वभाव आतून जाणून घ्या : पालक स्वतः वेगळ्या प्रकारे विचार करण्यास सक्षम नसतील किंवा तसेच ते असे कार्य करण्यास तयार नसतील, तर किशोरवयीन मुलांनी त्यांच्यावर प्रभाव टाकणाऱ्या व्यक्तीचे अनुकरण करण्याऐवजी त्यांच्या प्रतिभेवर लक्ष केंद्रित करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. आपल्याकडे काही प्रतिभा असणे आवश्यक आहे. तुमच्यामध्ये ही लपलेली प्रतिभा शोधा. तरीही तुम्हाला समजत नसेल, तर पुढील काही आठवडे, तुमच्या वागण्यावर, सवयींवर, क्रियांवर, खाण्याच्या सवयींवर, इतरांवर वागण्यावर बारीक लक्ष ठेवा.
अनुभवी समुपदेशकाचा सल्ला : निरिक्षण काळात सर्वाधिक दिसून येणाऱ्या आवडींची नोंद घ्या. सहजिक आपल्याला निष्कर्षापर्यंत पोहोचण्यास मदत होईल. मात्र सर्व योग्य असूनही, जर कोंडी कायम राहिली तर अनुभवी समुपदेशकाचा सल्ला घेण्याचा प्रयत्न करा. समुपदेशक तुमच्याशी झालेल्या संभाषणाच्या आधारे निष्कर्षापर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न करतात. ते आपल्याला योग्य मार्गावर पुढे जाण्यास मदत करू शकते, त्यामुळे कुटुंबात आनंद आणि शांतीची भावना निर्माण होईल.
