इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – चंद्राच्या पृष्ठभागावर फिरणाऱ्या प्रज्ञान रोव्हरने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर एक आश्चर्यकारक घटना नोंदवली आहे. तशी माहिती भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) दिली आहे. ही एक नैसर्गिक घटना मानली जात आहे. आणि इस्रो या घटनेचा स्रोत शोधण्याचा प्रयत्न करत आहे. वास्तविक, रोव्हर प्रज्ञानने चंद्रावर विशेष भूकंपाचे कंपन नोंदवले आहे.
इन सिच्युएशन सायंटिफिक एक्सपेरिमेंट अंतर्गत, चांद्रयान-३ लँडरवर बसवलेले ILSA (इंस्ट्रुमेंट ऑफ लूनर सिस्मिक अॅक्टिव्हिटी) पेलोड मायक्रो इलेक्ट्रो मेकॅनिकल सिस्टीम तंत्रज्ञानाने सुसज्ज आहे. असे उपकरण पहिल्यांदाच चंद्रावर पाठवण्यात आले आहे. रोव्हर प्रज्ञान आणि इतर पेलोड्सच्या हालचालींची नोंद केली. दरम्यान, २६ ऑगस्ट २०२३ रोजीही एक घटना नोंदवण्यात आली होती. ही घटना सध्या नैसर्गिक वाटते. मात्र, त्याची चौकशी सुरू आहे.
इस्रोने नोंदवले की ILSA पेलोडने प्रज्ञान रोव्हर आणि चंद्रावरील इतर पेलोडच्या हालचालीमुळे कंपन नोंदवले. ILSA सहा उच्च-संवेदनशीलता एक्सेलेरोमीटरने सुसज्ज आहे. या प्रवेगमापकांनी चंद्राच्या पृष्ठभागावरील कंपने मोजली आहेत. ILSA पेलोडची रचना बेंगळुरूच्या इलेक्ट्रो ऑप्टिक्स सिस्टम्ससाठी प्रयोगशाळेने केली आहे. यासाठी खासगी कंपन्यांनीही मदत केली आहे. त्याच वेळी, चंद्रावर ILSA तैनात करण्याची यंत्रणा बेंगळुरू येथील यूआर राव उपग्रह केंद्रात तयार करण्यात आली आहे.
चंद्रावर सल्फर असल्याची नोंद रोव्हरने केली आहे, रोव्हरवरील लेझर प्रेरित ब्रेकडाउन स्पेक्ट्रोस्कोप उपकरणाने चंद्राच्या पृष्ठभागावर सल्फरच्या उपस्थितीचीही नोंद केली. यासोबतच चंद्रावर इतर अनेक नैसर्गिक घटकही सापडले आहेत. आता चंद्रावर हायड्रोजनची उपस्थिती तपासली जात आहे.
Chandrayaan3 Lunar Observations Rover Record Seismic ISRO
Chandrayaan-3 Mission:
In-situ Scientific Experiments
Instrument for the Lunar Seismic Activity (ILSA) payload on Chandrayaan 3 Lander
— the first Micro Electro Mechanical Systems (MEMS) technology-based instrument on the moon —
has recorded the movements of Rover and other payloads.
Additionally, it has recorded an event, appearing to be a natural one, on August 26, 2023. The source of this event is under investigation.
ILSA payload is designed and realised LEOS, Bangalore. The deployment mechanism is developed by URSC, Bengaluru.
