इंडिया दर्पण ऑनलाईन डेस्क – इस्रोचे बहुप्रतिक्षित मिशन चांद्रयान३ हे येत्या बुधवारी (२३ ऑगस्ट) चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरणार आहे. इस्रोने सांगितले की, हे मिशन संध्याकाळी ६ वाजून ४ मिनिटांनी चंद्रावर सॉफ्ट लँडिंग करेल. याआधी, चांद्रयान ३ मोहिमेने आजच अंतिम डिबूस्टिंग टप्पा यशस्वीरित्या पूर्ण केला होता, त्यानंतर चंद्राच्या पृष्ठभागापासून चांद्रयान ३ चे अंतर केवळ २५ किमी इतके कमी झाले आहे. इस्रोने ट्विट करून ही माहिती दिली आहे.
इस्रोने सांगितले होते की आता लँडर मॉड्यूलची अंतर्गत तपासणी केली जाईल. आता फक्त चंद्रावर लँडिंगच्या निश्चित जागेवर सूर्य उगवण्याची वाट पाहत आहे. इस्रोने सांगितले होते की लँडर मॉड्यूल २३ ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी ५.४५ वाजता चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरू शकेल. मात्र, आता त्याच्या लँडिंगसाठी नवीन वेळ जारी करण्यात आली आहे.
चांद्रयान ३ मिशन चांद्रयान २ चा पुढचा टप्पा आहे, जो चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरेल आणि चाचण्या घेईल. यात प्रोपल्शन मॉड्यूल, लँडर आणि रोव्हर असतात. चांद्रयान-३ चा फोकस चंद्राच्या पृष्ठभागावर सुरक्षित लँडिंगवर आहे. अभियानाच्या यशस्वितेसाठी नवीन उपकरणे तयार करण्यात आली आहेत. अल्गोरिदम सुधारले आहेत. चांद्रयान २ मोहीम ज्या कारणांमुळे चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरू शकली नाही त्या कारणांवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.
चांद्रयान ३ ने १४ जुलै रोजी दुपारी २.३५ वाजता श्रीहरिकोटा केंद्रातून उड्डाण केले आणि जर सर्व काही योजनेनुसार झाले तर ते २३ ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरेल. ही मोहीम चंद्राच्या त्या भागाकडे पाठवली जात आहे, ज्याला चंद्राची गडद बाजू म्हणतात. कारण हा भाग पृथ्वीच्या समोर कधीही येत नाही.
भारताच्या चांद्रयान ३ मोहिमेसाठी गुरुवारी (१७ ऑगस्ट) एक चांगली बातमी होती. योजनेनुसार, चांद्रयान-३ चे लँडर आणि प्रोपल्शन मॉड्यूल दोन तुकड्यांमध्ये विभागून स्वतंत्रपणे चंद्रावर प्रवास करत आहेत. इस्रोने ट्विट केले आहे की प्रोपल्शन मॉड्यूल सध्याच्या कक्षेत महिने किंवा वर्षे आपला प्रवास सुरू ठेवू शकतो. प्रोपल्शन मॉड्यूलमध्ये स्पेक्ट्रो-पोलारिमीटर ऑफ हॅबिटेबल प्लॅनेट अर्थ (SHAPE) पेलोड आहे जे पृथ्वीच्या वातावरणाचा स्पेक्ट्रोस्कोपिक अभ्यास करण्यासाठी आणि पृथ्वीवरील ढगांच्या ध्रुवीकरणातील फरक मोजण्यासाठी. यामुळे चंद्र राहण्यायोग्य आहे की नाही याची माहिती मिळेल.
एम अन्नादुराई, जे चांद्रयान-१ चे प्रकल्प संचालक होते ते म्हणतात की लँडर मॉड्यूल वेगळे करणे ही एक मोठी संधी आहे. आता लँडर कसे चालले आहे ते कळेल. लँडर आता प्रमाणित आणि चाचणी केली जाईल, त्यानंतर ते हळूहळू चंद्राच्या जवळ आणले जाईल. त्यानंतर त्याला आवश्यक सूचना दिल्या जातील, जेणेकरून ते लक्ष्य स्थानावर जाण्यासाठी सिग्नल घेते आणि २३ ऑगस्ट रोजी सुरक्षित लँडिंग करते.
यावेळी सॉफ्ट लँडिंगसाठी चांद्रयान-३ च्या लँडर मॉड्यूलमध्ये महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. कोणत्याही अनपेक्षित प्रभावाचा सामना करण्यासाठी पाय मजबूत केले आहेत. यात अधिक उपकरणे, अद्ययावत सॉफ्टवेअर आणि एक मोठी इंधन टाकी देखील आहे. शेवटच्या क्षणी कोणतेही बदल करायचे असल्यास ही साधने महत्त्वाची ठरतील.
चांद्रयान-३ मिशनमध्ये लँडर, रोव्हर आणि प्रोपल्शन मॉड्यूलचा समावेश आहे. लँडर आणि रोव्हर चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरतील आणि १४ दिवस प्रयोग करतील. तर प्रोपल्शन मॉड्यूल चंद्राच्या कक्षेत राहून चंद्राच्या पृष्ठभागावरुन येणार्या रेडिएशनचा अभ्यास करेल. या मोहिमेद्वारे इस्रो चंद्राच्या पृष्ठभागावरील पाण्याचा शोध घेईल आणि चंद्राच्या पृष्ठभागावर भूकंप कसे होतात हे देखील कळेल. इस्रोचे माजी शास्त्रज्ञ अन्नादुराई म्हणतात की, “चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाचा प्रदेश देखील शोधला जात आहे कारण त्याच्या सभोवतालच्या कायमस्वरूपी सावलीच्या प्रदेशात पाण्याची उपस्थिती असण्याची शक्यता आहे.”