कोलोरेक्टल कर्करोग म्हणजे काय? अशी असतात त्याची लक्षणे

कोलोरेक्टल कर्करोग

आजकाल लोक अनेक प्रकारच्या कर्करोगाने त्रस्त आहेत . यामध्ये तोंड, दात, पोट, घसा, ब्रेस्ट आणि इतर अनेक कर्करोगांपैकी एक म्हणजे कोलोरेक्टल कॅन्सर. हा कॅन्सर मुख्यतः शरीरातील मोठ्या आतडे किंवा गुदाशयावरपरिणाम करतो.ज्यात प्रामुख्याने पोटदुखी किंवा वारंवार गॅस होणे, बद्धकोष्ठता किंवा अतिसार, आकड्यांसंबंधी हालचाली झाल्यानंतर रक्त येणे, अशक्तपणा किंवा थकवा जाणवणे, शरीरातील लोहाची पातळी कमी होणे, काळ्या किंवा गडद रंगाचे मलनिस्सारण होणे आदी लक्षणे आढळून येतात. बऱ्याच वेळा लोकांना वाटते की ही एक सामान्य समस्या आहे. परंतु त्याच्याकडे दुर्लक्ष करणे घटक ठरू शकते.

या कर्करोगाचे प्रमाण भारतीय पुरुषांमध्ये ८.५/१ लाख आणिमहिलांमध्ये ८/१ लाख लोकसंख्या आहे ज्यांना हाकर्करोग होता. देशात हा आठवा सर्वात सामान्य कर्करोग आहे. तर जगभरात दुसरा सर्वातसामान्य कर्करोग आहे.कर्करोग होण्यामागील ८० टक्के कारण म्हणजे आहार आणि बदलतीजीवनशैली . तसेच अनुवंशिकता देखील मुख्य कारण ठरू शकते . कर्करोगातील जोखमीचे घटक म्हणजे आनुवंशिक आजार जसे की, एफएपी, एचएनपीसीसी, एमवायएच, पॉलीपोसिस, लिंच सिंड्रोमइ.,वय आणि लिंग: वृद्ध पुरुषांना जास्त धोका असतो. आतड्यालासूज येत असल्याने होणारा अल्सर,अवयव प्रत्यारोपणानंतर दीर्घकालीन इम्युनोसप्रेशन, मधुमेह, दारू ताजे लाल मांस आणि प्रक्रियाकेलेले मांस खाणे, लठ्ठपणा,सिगारेट ओढणे हे आहेत. या कर्करोगाचे निदान होण्यासाठी रोगाची लक्षणे असतील तर डॉक्टर तुम्हाला कोलोनोस्कोपी नावाची चाचणी सुचवतील.
कोलोनोस्कोपी दरम्यान डॉक्टर एक ट्यूब आणि एक छोटा कॅमेरा तुमच्या गुदद्वारात आणितुमच्या कोलनपर्यंत घालतात.कोलोरेक्टल कर्करोगाचे निदान कोलोनोस्कोपी आणि बायोप्सी(परीक्षणासाठी ऊतकांचा तुकडा काढून टाकणे) द्वारे केले जाते. कोलोरेक्टलकर्करोगाच्या पहिल्या टप्पात हा कॅन्सर शरीरात आक्रमण करतो आहे परंतु संपूर्ण शरीरभर पसरत नाही .दुसऱ्या टप्पात आतड्याच्यासंपूर्ण भागावर आक्रमित होते तिसऱ्या टप्पात लिम्फ नोड्सचा समावेशहोतो चौथ्या टप्पात कर्करोग यकृत किंवा फुफ्फुसामध्ये पसरत जातो. उपचारपद्धती हि विविधटप्प्यांवर अवलंबून असते रोगाच्या सुरवातीच्याटप्प्यांना (एक ते तीन) स्थानिकीकृत कोलोरेक्टल कर्करोग म्हणतात.

सामान्यतः शस्त्रक्रियेद्वारे, केमोथेरपीसहकिंवा त्याशिवाय उपचार त्यावर केले जातात.मात्र चौथ्या टप्प्यातील कर्करोग असेल तर त्याला प्रगत कोलोरेक्टल कर्करोग म्हणतात. त्यावर सामान्यतः केमोथेरपीने उपचार केला जातो. काही रुग्णांना शस्त्रक्रियेचा फायदा होऊ शकतो. विशेषतः: जर प्राथमिक ट्यूमरमुळे लक्षणे उद्भवत असतीलतर. कर्करोगाचा भाग काढून टाकल्यानंतर तुमचे डॉक्टर तुमचेकोलन किंवा गुदाशय पुन्हा जोडू शकत असल्यास तुम्ही सामान्यपणे आकड्यांसंबंधी हालचालीकरू शकता. परंतु जर तुमचे डॉक्टर तुमचे कोलन किंवा गुदाशय पुन्हा जोडू शकत नसतील तरते तुमच्या पोटात एक छिद्र करतील आणि कोलनचा शेवट त्या छिद्राला जोडतील. हे छिद्र तात्पुरतेकिंवा कायमचे असू शकते.
आतड्याच्या कोणत्या भागावर परिणाम झाला यावर ते अवलंबून असते.या छिद्राला कोलोस्टोमी किंवा इलियोस्टोमी असे म्हणतात. ही शस्त्रक्रिया की-होल पद्धतीने करता येते. कोलन आणि रेक्टल कॅन्सरचा समावेश असलेल्या सर्व शस्त्रक्रिया की-होलकिंवा लेप्रोस्कोपिक पद्धतीने केल्या जाऊ शकतात. लहान चीरांच्याफायद्यांव्यतिरिक्त, कमी वेदना, कमी रक्त जाणे, लवकर डिस्चार्जआणि कामावर लवकर हजर होता येते हे त्याचे काही फायदे आहेत. मिनिमली इनवेसिव्ह शस्त्रक्रिया गेल्या ३० वर्षांत मोठ्या प्रमाणात विकसित झाल्या आहेत. दृष्टिकोन विचारात न घेता शस्त्रक्रियेचे तत्त्व समान राहते.

की-होल पध्दत ओपनमेथडच्या बरोबरीची असल्याचे पुरेसे पुरावे सध्या आहेत. कोलन किंवा रेक्टल कॅन्सर असल्यास तुमच्या कुटुंबाला कोलोरेक्टल कॅन्सरहोण्याचा धोका वाढू शकतो. तुमचे पालक, भाऊ, बहीण किंवा लहान वयात कोलोरेक्टल कॅन्सर किंवा पॉलीप्सअसलेले मूल किंवा दोन नातेवाइकांनाकोणत्याही वयात या रोगाचे निदान झाले असेल तर तुम्ही देखील लवकरात लवकर कोलनकॅन्सरची तपासणी करावी. विशेषतः: तुमच्या कुटुंबातील लवकरात लवकर निदान झालेल्‍या व्यक्तीपेक्षा ४० किंवा १० वर्षांनी लहान असलेल्या व्यक्तींनीचाचणी करणे गरजेचे आहे. काही आनुवंशिक परिस्थितीमुळे कोलन कर्करोगाचा धोका वाढतो.कोलन कर्करोगाचा (दोन किंवा अधिक जवळचे नातेवाईक) कौटुंबिक इतिहास असल्यासआनुवंशिक समुपदेशन आणि संभाव्य आनुवंशिक चाचणीची आवश्यकता याबद्दल तुमच्याडॉक्टरांकडे चौकशी करावी.