इंजिनिअरींग आणि आर्किटेक्चरचे विद्यार्थी करणार आता हा अभ्यासही; या वर्षापासूनच अंमलबजावणी

अश्विनी कावळे, इंडिया दर्पण वृत्तसेवा
अभियांत्रिकी आणि आर्किटेक्चर प्रोग्रामचे विद्यार्थी आता प्लंबिंगचादेखील अभ्यास करु शकणार आहेत. बीटेक, बीई आणि आर्किटेक्चर प्रोग्राममध्ये विद्यार्थ्यांना प्लंबिंगचा अभ्यास करता येणार आहे. ऑल इंडिया कौन्सिल ऑफ टेक्निकल एज्युकेशन (AICTE) महाविद्यालयांमध्ये शैक्षणिक सत्र २०२२-२३ पासून स्थापत्य अभियांत्रिकी, पर्यावरण अभियांत्रिकी, यांत्रिक अभियांत्रिकी, आर्किटेक्चर, इंटिरियर डिझाइनिंग कार्यक्रमांमध्ये हा नवीन अभ्यासक्रम जोडला जात आहे.

भारतीय प्लंबिंग असोसिएशनच्या मागणीनुसार AICTE ने प्लंबिंगचा नवीन अभ्यासक्रम जोडला आहे. यामध्ये विद्यार्थ्यांना ५० तासांच्या या अभ्यासक्रमात ८० टक्के लेखी अभ्यास आणि २० टक्के प्रशिक्षण लॅबमध्ये करावे लागणार आहे. यासाठी देशाच्या अनेक भागांमध्ये विशेष प्रयोगशाळाही तयार करण्यात आल्या आहेत, जेणेकरून त्यांना पाणी आणि स्वच्छतेचे प्रशिक्षण देता येईल.

एआयसीटीईचे अध्यक्ष प्रा. अनिल डी सहस्रबुद्धे यांच्या म्हणण्यानुसार, बी.टेक, बीई पदवी कार्यक्रमात आतापर्यंत प्लंबिंगसारख्या कोणत्याही अभ्यासक्रमाचा समावेश नव्हता. डिप्लोमासारख्या अभ्यासक्रमामध्येही प्लंबिंग कोर्स शिकवले जात होते. मात्र, अभियांत्रिकीच्या विद्यार्थ्यांना या अभ्यासक्रमाशी संबंधित ज्ञान असणे आवश्यक आहे. त्यामुळे हा अभ्यासक्रम सुरू करण्यासाठी इंडियन प्लंबिंग असोसिएशन मदत करत आहे. तो एक निवडक विषय असणार असून ज्या विद्यार्थ्यांना या विषयाचा अभ्यास करायचा असेल ते हा विषय निवडू शकतात.

अभियांत्रिकी या अभ्यासक्रमामध्ये प्लंबिंगचा अभ्यास असण्यामागची आवश्यकताही स्पष्ट केली जात असून, नोकरीदरम्यान त्यांना पाणी आणि स्वच्छतेचे योग्य ज्ञान विद्यार्थ्यांना मिळेल असे सांगितले जात आहे. प्लंबिंग हा हार्डकोर स्किल बेस्ड कोर्स आहे. यासंबंधीची माहिती सर्वांना असणे आवश्यक आहे. आत्तापर्यंत हा अभ्यासक्रम केवळ छोट्या स्तरावरच केला जात होता, परंतु आता काळाच्या मागणीनुसार तो पदवी कार्यक्रमाचा भाग बनत आहे. अभियांत्रिकीच्या आधारावर, पाण्याच्या पाईपपासून इतर वस्तू तयार केल्या जातात. त्यांचे सर्व डिझायनिंगचे काम फक्त इंजिनीअरिंगचे विद्यार्थी करतात. त्यांना अडचणी आणि उणिवा कळून आल्यावर ते डिझायनिंगच्या वेळी बदल करतील.

५० तासांचा कोर्स
अभियांत्रिकी कार्यक्रमाच्या विद्यार्थ्यांसाठी हा ५० तासांचा प्लंबिंग कोर्स असेल. यामध्ये ८० टक्के थेअरी म्हणजे लेखी आणि २० टक्के प्रॅक्टिकल असेल. त्याचा अभ्यासक्रम इंडियन प्लंबिंग असोसिएशनने तयार केला आहे. यामुळे अभियांत्रिकी, आर्किटेक्चर कॉलेजच्या शिक्षकांनाही प्रशिक्षण दिले जाणार आहे. जेणेकरून ते वर्गातील विद्यार्थ्यांना शिकवू शकतील. एआयसीटीईने यासंदर्भातील माहिती त्यांच्या तांत्रिक महाविद्यालयांना पाठवली आहे. ते पुढे शिक्षकांच्या प्रशिक्षणावर काम करतील आणि नवीन सत्रापासून हा अभ्यासक्रम सुरू करतील. त्यासाठी विशेष प्रयोगशाळाही तयार करण्यात येत असून, तेथे प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.