भारत-चीन सीमेवर नक्की काय घडतंय?

गलवान खोऱ्यात केली तशी मारामारी करून शिखरांवरील भारतीय सैन्याला हटवणे अवघड आहे.  आता चीनला एकतर या शिखरांवर उच्चक्षमतेच्या तोफांचा मारा करावा लागेल किवा अत्यंत काटेकोर मारा करणारे हवाईहल्ले करावे लागतील. पण तसे करणे म्हणजे युद्धाला सुरुवात करणे आहे. आणि युद्धाला सुरुवात झाली की स्पँगूर तलावाजवळील चिनी सैन्य, युद्धसामुग्री आणि लष्करी तळ यांचे थडगे बांधले जाणार आहे. त्यामुळे चीन असे हल्ले करण्याची शक्यता  कमी आहे. सध्यातरी चीन आहे तेथेच थांबून छुप्या मार्गाने शिखरांवर चढाई करता येते का हे पाहात राहील. पण जसजशी थंडी पडत जाईल तसतसे इथले वातावरण लष्करी हालचालींसाठी अवघड बनत जाईल, त्यामुळे दोन्ही देशांचे सैन्य येथे दीर्घकाळ एकमेकांवर बंदुका रोखून बसून राहील, असे दिसते.

भारतीय सैन्याचे हे यश महत्त्वाचे आहे, पण त्यामुळे चिनी सैन्य स्वस्थ बसून राहील असे मानण्याचे कारण नाही. ३४०० किमी लांबीच्या नियंत्रण रेषेवर ते महत्त्वाची ठिकाणे ताब्यात घेऊन भारताला शह देण्याचा प्रयत्न करत राहील. पण नियंत्रण रेषेवर अशी बरीच ठिकाणे आहेत, जी ताब्यात घेऊन दोन्ही देशांचे सैन्य एकमेकाला शह देऊ शकेल. त्यामुळे आता शिखरे किवा भूप्रदेश ताब्यात घेऊन समस्या सुटणार नाही.

दोन्ही देशांना आता चर्चेच्या टेबलावर येऊन देवाणघेवाण करावी लागेल. लष्करी बळाने हा प्रश्न सुटणार नाही, उलट तो अधिक चिघळेल. थोडक्यात चीनने मे महिन्यात ज्या हेतूने नियंत्रण रेषेवरचा निर्मनुष्य भूभाग ताब्यात घेतला होता, तो हेतू आता विफल झाल्यात जमा आहे. आज दोन्ही देशांच्या परराष्ट्रमंत्र्यांत जी बैठक होणार आहे, त्यात नवे काहीही निष्पन्न होणार नसले तरी सतत भेटून चर्चा करीत राहण्याचे ठरले तरी पुरे आहे.

दोन्ही देशांच्या मुत्सद्यांमधील पुढच्या चर्चा यशस्वी होण्याची गुरुकिल्ली लडाखमध्ये उणे तापमानात लढणाऱ्या भारतीय सैनिकांच्या ‘शौर्य आणि मनोधैर्यात’ आहे, हे मात्र ‘आरामखुर्चीतील पत्रपंडितांनी’ विसरू नये.