किगाली (रवांडा) – दक्षिण आफ्रिकेतील रवांडा देशाच्या इतिहासातील १९९४ हे वर्ष एक भयानक स्वप्नासारखे ठरले होते. कारण या देशात त्या वर्षात भयावह हत्याकांड घडले. आणि शंभर दिवसात हुतू बंडखोरांनी ८ लाख नागरिकांचा बळी घेतला. यातील बहुसंख्य लोक तुत्सी समाजातील होते. याशिवाय विरोधातील राजकीय नेत्यांना निर्दयपणे ठार मारण्यात आले. यंदा या घटनेला २७ वर्षे पूर्ण होत आहेत.
रवांडामधील सुमारे ८५ टक्के नागरिक हुतू आहेत. मात्र असे असूनही, तुत्सी समाज येथे वर्षानुवर्षे राजकीय वर्चस्व ठेवत हा समुदाय तेथे राज्य करीत आहे. १९९३ मध्ये तुत्सी राजेशाही संपविण्यात हुतु समुदायाला यश आले. राजेशाही संपल्यानंतर हुतू समुदायाच्या भीतीमुळे हजारो तुत्सी समुदाय आपला जीव वाचवण्यासाठी शेजारील देशांमध्ये गेले. या घटनेनंतर विभाजित तुत्सी समुदायाने हुतुचा सूड घेण्यासाठी रवांडा पेट्रिएक फ्रंटची स्थापना केली. १९९० च्या दशकात या संघटनेची संख्या बरीच वाढली आणि त्यानंतर रुवांडामधील हुटु आणि तुत्सी समुदायाच्या संघर्षाची एक नवीन आणि भयानक कथा लिहिली गेली. तथापि १९९४ मध्ये दोन समुदायांमधील संघर्ष संपविण्यासाठी एक करार झाला.
६ एप्रिल १९९४ रोजी आकाशात एक विमान खाली कोसळले. या विमानात तत्कालीन अध्यक्ष जुवेनल हब्यरीमाना आणि बुरुंडीचे अध्यक्ष कॅपेरियल नटारायमिरारा होते. या घटनेत विमानातील सर्व लोक ठार झाले. मात्र हे विमान कुणी पाडले याबद्दल काहीही कळले नाही.
तथापि, विमानाचे दोन्ही प्रमुख हुतु समाजातील होते. त्यामुळे यासाठी तुत्सी समुदायाला जबाबदार धरण्यात आले होते. यानंतर, ७ एप्रिल १९९४ पासून पुढील शंभर दिवस न थांबता तुत्सी समुदायातील लोकांचे खून करण्याचे सत्र सुरू झाले.
सदर हत्याकांड होण्यापूर्वी अतिरेक्यांची संपूर्ण यादी केली गेली होती. हुतू समुदायाने तुत्सी समुदायाला व त्यातील नेत्यांना एक-एक करून ठार मारण्यास सुरवात केली. त्यांच्या जवळ राहणाऱ्या लोकांनाही कोणी वाचवले नाही. त्या वेळी रवांडामध्ये, प्रत्येक व्यक्तीची त्याच्या जमातीचा उल्लेख असलेली एक आयडी होती. याचा फायदा घेत हुतू समुदायाने प्रत्येक तुत्सीचा बळी घेतला. या समुदायाने तुत्सी समाजातील महिलांचे अपहरण केले आणि नंतर वर्षानुवर्षे त्यांना कैदेत ठेवले आणि नंतर त्यांची हत्या केली.
