बदक पालन व्यवसायात चांगली संधी…

 कोरोनामुळे अनेकांचे उद्योगधंदे आणि व्यवसाय बुडाले आहेत. आता हळुहळु पुन्हा सर्व व्यवहार पूर्वपदावर येत आहेत. परंतु अनेक तरुण लोक आता जुने व्यवसाय सोडून नवीन व्यवसायाकडे वळत आहेत. महाराष्ट्रामध्ये सध्या शेळी आणि कुक्कट पालनाचा व्यवसाय चांगल्यापैकी मूळ धरायला लागला आहे . याप्रमाणेच बदक पालन व्यवसायातही मोठी संधी आहे.काही प्रमाणात तरुण या व्यवसायाकडे वळू लागले आहेत.

बदक पालन व्यवसाय हा महाराष्ट्रातला एक चांगला व अपेक्षित व्यवसाय आहे .परंतु बदक पालनाच्या बाबतीत अजून म्हणावी तेवढी जागृती निर्माण झालेली नाही . या संबंधी जाणकारांनी सांगितले की,साधारणपणे दमट हवामानामध्ये हा व्यवसाय केला जातो. ज्या भागात भाताचे पीक जास्त होते अशा भरपूर पाऊस पडणाऱ्या भागामध्ये बदक पालन चांगले करता येते . म्हणजे कोकण हा भाग बदक पालनासाठी अनुकूल आहे . त्याचबरोबर नाशिक जिल्ह्यातील इगतपूरी, त्र्यंबक, पेठ, सूरगाणा आदि भागात तसेच चंद्रपूर आणि भंडारा या दोन जिल्ह्यातही बदक पालन व्यवसायात चांगली संधी आहे . बदकाच्या पालनात कोंबडी पालनापेक्षा काही जास्त फायदे आहेत . पहिली गोष्ट म्हणजे बदकांना कोंबडीपेक्षा कमी खाद्य लागते . बदकाचे पालन पिंज ? यात न करता साचलेल्या किंवा साचवलेल्या पाण्यात केले जात असल्यामुळे त्यांना पाण्यातच बरेचसे खाद्य सापडते .

कोंबडीपेक्षा बदकांची रोगप्रतिकारक शक्ती जास्त असते आणि बदकांची अंडी देण्याची क्षमताही जास्त असते . बदकाची मादी कोंबडीपेक्षा वर्षाला ४० ते ५० जास्त अंडी देतात , शिवाय बदकाचे अंडे कोंबडीच्या अंड्यापेक्षा १५ ते २० ग्रॅम जास्त वजनदार असते आणि त्यामध्ये कोंबडीच्या अंड्यापेक्षा अधिक पोषक द्रव्ये असतात . कोंबडीच्या आयुष्यामध्ये अंडी द्यायला सुरुवात केल्यानंतर दुसऱ्या वर्षी अंडी कमी व्हायला लागतात . परंतु बदकांच्या बाबतीत मात्र तसे होत नाही . बदक पालन करण्यासाठी पिंजरा किंवा

जाळीच्या कुंपणाचे घर करावे लागतेच , परंतु बदकांना दिवसभर फिरायला जवळपास जलाशय असावा नदी , नाला , छोटे तलाव किंवा सरोवर असल्यास त्यांच्या फिरण्याची आयतीच सोय होते . अशी कसलीही सोय नसताना बदल पालन करायचे असेल तर कृत्रिम जलाशय तयार करावा लागतो . त्यात बदकांना फिरता यावे . बदकांना सरोवर किंवा जलाशय केवळ फिरण्यासाठी हवा नसतो , तर त्याला त्या पाण्यात डोके बुडवता आले पाहिजे . तेवढी त्या पाण्याची खोली असली पाहिजे .

त्या जलाशयाचा आकार पाळावयाच्या बदकांच्या संख्येनुसार ठरवावा . तसेच घरांचा आणि जाळीच्या कुंपणाने बंद केलेल्या घरट्याचा आकार ठरवताना सुद्धा तो बदकाच्या संख्येनुसार असावा . बदक पालनाचे सगळ्यात मोठे पथ्य म्हणजे नियमित पाणी पुरवठा , हिरवे गवत यांची उपलब्धता असावी . बदकांच्या पिलांचे संगोपन काळजीपूर्वक करावे लागते . त्यांच्या वाढीच्या काळामध्ये काही विशिष्ट तपमान असणे आवश्यक असते . पहिल्या महिन्यामध्ये ते २८ ते ३२ अंश सेल्सियस असावे नंतरच्या काळात ते हळु हळु कमी केले तरी चालते , असेही या व्यवसायातील जाणकरांनी सांगितले.