नवी दिल्ली – फायझरने कंपनीने तयार केलेली कोरोनाची लसी तातडीच्या वापरासाठी भारत सरकारकडे अर्ज केला असला तरी तिला परवानगी मिळणे कठीण असल्याचे दिसून येत आहे. कारण फायझरच्या एमआरएनए तंत्रज्ञानावर आधारित नवीन लसीची भारतात अद्याप कोणतीही चाचणी झाली नाही.
भारताचे ड्रग कंट्रोलर जनरल (डीसीजीआय) व्ही. जी. सोमाणी यांनी याबाबत दोन दिवसांपूर्वी स्पष्ट केले होते की, परदेशी चाचण्यांमध्ये यशस्वी झालेल्या या लसीला भारतात येण्यापूर्वी कमीत कमी ब्रीझ चाचणी घ्यावी लागेल. फायझरला यूके आणि बाहरिनमध्ये आपत्कालीन वापराची परवानगी मिळाल्यानंतर कोरोना लसीसाठी परवानगी मागणारी ही भारतातील पहिली कंपनी ठरली आहे.
आरोग्य मंत्रालयाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, फायझर यांच्या अर्जावर डीसीजीआय तसेच एनआयटीआय आयोगाचे सदस्य डॉ. व्ही. के. पॉल यांच्या अध्यक्षतेखाली लसीवरील उच्चस्तरीय समिती विचार करेल. परंतु कोणत्याही चाचणीशिवाय भारतात लस परवानगी देणे कठीण होईल.
या संदर्भात काही पर्याय असे आहेत…
पहिला पर्याय : आरोग्य मंत्रालयाच्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, डीसीजीईआयकडे फायझरच्या लस संदर्भात तीन पर्याय आहेत. पहिली गोष्ट म्हणजे इतर देशांमधील चाचण्यांच्या आकडेवारीचे विश्लेषण करून, त्यालाही भारतात थेट आणीबाणी वापरण्यास परवानगी दिली जावी. कारण महामारीसारख्या आपत्तीच्या वेळी डीसीजीआयला अशी परवानगी देण्याचा अधिकार आहे.
दुसरा पर्याय : डीसीजीआय फायझरला भारतातील तिसर्या टप्प्यातील मर्यादित चाचणीच्या अटीसह आणीबाणीचा वापर करण्याची परवानगी देणे. अशा परिस्थितीत, फायझर लस प्राधान्य गटांकडे आणण्याबरोबरच त्याची चाचणी देखील चालू राहिल.
तिसरा पर्याय : डीसीजीआय कोणत्याही चाचणीशिवाय फायझरची लस वापरण्यास स्पष्टपणे नकार देऊ शकतो. अशा परिस्थितीत फिझरला भारतात तिसर्या टप्प्यातील चाचणी घ्यावी लागेल, ज्याच्या आपत्कालीन परिस्थितीत डेटा पाहिल्यानंतरच परवानगी दिली जाईल. रशियाच्या स्पुतनिक-५ लस बाबतीतही असेच आहे.
सुरक्षित असणे महत्वाचे : दोन दिवसांपूर्वी, डीसीजीआयचे प्रमुख डीजी सोमानी यांनी हे स्पष्ट केले की लसीला परवानगी देण्यापूर्वी त्यांची प्रथम प्राथमिकता त्याच्या परिणामकारकतेसह सुरक्षित असणे देखील आहे.
भारतात दावा करणे अयोग्य : फायझयरची लस ही कोरोनाचा संसर्ग रोखण्यासाठी ९५ टक्के प्रभावी असून तिचे कोणतेही दुष्परिणाम नोंदलेले नाहीत. परंतु इतर देशांमध्ये झालेल्या चाचण्यांचा निकाल भारतातही तसाच राहील, असा दावा सांगता येत नाही. तसेच भारतासारख्या मोठ्या लोकसंख्येच्या देशाच्या गरजेनुसार फायझर मोठ्या प्रमाणात लस पुरवण्याची स्थितीत नाही.
तापमान -७० डिग्री सेंटीग्रेड ठेवण्याची समस्या : सदर लस अल्ट्रा डीप फ्रीजरमध्ये -७० डिग्री सेंटीग्रेड तापमानात ठेवणे बंधनकारक आहे. भारतात ही देखील एक मोठी समस्या आहे. मात्र फायझरची लस वगळता सर्व काही लसी सामान्य तापमानात दोन ते आठ अंशांवर ठेवता येतात.
इतकेच नव्हे तर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आधीच स्पष्ट केले आहे की, देशात तयार होणारी कोरोनावरील लस काही आठवड्यांत उपलब्ध होईल. त्यामुळे फायझरच्या लसीचा वापर चाचणीशिवाय होऊ देणे योग्य ठरणार नाही, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
