नवी दिल्ली – भारतीय हवामान विभाग (आयएमडी) आगामी पावसाळ्यापासून मलेरियाच्या प्रादुर्भावाचा अंदाज देण्यास सुरुवात करेल. तशी माहिती केंद्रीय पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाचे सचिव एम. राजीवन यांनी ही माहिती दिली.
भारतीय विज्ञान अकादमीतर्फे बदलते हवामान आणि हवामान अंदाजातील प्रगतीबाबत आयोजित परिसंवादात बोलताना राजीवन म्हणाले की, सध्याची 10 पेटफ्लॉप वरून 40 पेटफ्लॉपपर्यंत उच्च कार्यक्षमता संगणकीय क्षमता (एचपीसी) क्षमता वाढविण्याची भारताची योजना आहे . यामुळे हवामानाच्या अंदाजात लक्षणीय मदत होईल मिळेल. ते पुढे म्हणाले की, सध्या एचपीसीच्या बाबतीत भारत अमेरिका, ब्रिटन आणि जपानच्या पुढे आहे. भूगर्भशास्त्र विभागाने गेल्या आठवड्यात जाहीर केलेल्या अहवालात म्हटले आहे की, राष्ट्रीय मानसून मिशन आणि एचपीसीवर सुमारे 990 कोटी रुपये खर्च झाले असून त्याचा नफा या गुंतवणूकीपेक्षा 50 पट अधिक आहे.
या परिसंवादानंतर राजीवन यांनी सांगितले की, आयएमडीने मलेरियाच्या पर्जन्यमान आणि तापमानाशी संबंधित संबंधांचा अभ्यास केला आहे. ते म्हणाले, आयएमडीने प्रथम नागपुरातून मलेरियाच्या आकडेवारीचा अभ्यास केला आहे. हा अभ्यास इतर ठिकाणीही लागू होईल. यामुळे मोठ्या प्रमाणात मलेरियाचा अंदाज करणे शक्य होईल. राजीवन म्हणाले की, या तंत्रज्ञानाचा उपयोग डेंग्यू आणि कॉलरासारख्या मान्सूनशी संबंधित आजारांचा अंदाज लावण्यासाठी केला जाईल. ते म्हणाले, आयएमडी येत्या पावसाळ्यात मलेरिया पूर्वानुमान सेवा सुरू करेल. उल्लेखनीय आहे की वर्ल्ड मलेरिया रिपोर्ट -२०१९ नुसार आफ्रिका आणि भारतातील सब-सहार प्रदेशातील अनेक देशांमध्ये जगातील मलेरियाच्या सुमारे 85 टक्के रुग्णांचा वाटा आहे.
दरम्यान, राष्ट्रीय आरोग्य पोर्टलच्या मते, देशात मलेरियाचे सर्वाधिक प्रमाण पूर्व व मध्य भारत व जंगलात, पर्वत व आदिवासी भागात आढळून येते. या राज्यांमध्ये ओडिशा, छत्तीसगड, झारखंड, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र आणि ईशान्येकडील त्रिपुरा, मेघालय मिझोरम या राज्यांचा समावेश आहे. भारतात मलेरियाची प्रकरणे सातत्याने कमी होत आहेत. २००१ साली देशात मलेरियाचे 8 लाख रुग्ण आढळले तर २०१८ मध्ये त्यांची संख्या कमी होऊन चार लाखांच्या जवळपास होती.
