न्यूयॉर्क – शंभर गुन्हेगार सुटले तरी चालतील परंतु एक निरापराध माणसाला शिक्षा होऊ नये, असे म्हटले जाते. मात्र अमेरिकेतील फिलाडेल्फिया येथील चेस्टर हॅलमन या निरपराधी निग्रो माणसाला त्याने न केलेल्या गुन्ह्यासाठी 28 वर्षांच्या तुरूंगात डांबले गेले होते.
असा होता खटला
इ.स. १९९१ मध्ये त्याच्यावर खुनाचा गुन्हा दाखल करण्यात आला होता. त्यानंतर मुख्य साक्षीदाराने चुकून होलमनवर आरोप केल्याचे निवेदन दिल्यानंतर हॉलमनला सोडण्यात आले. आता मात्र तो माणूस नुकसानभरपाईच्या पैशातून लक्षाधीश झाला आहे. फिलाडेल्फियामध्ये मारिकाच्या खुनाचा खटला उघडकीस आला आहे.
तब्बल ७२ कोटी मिळाले
निष्पाप चेस्टरने २८ वर्ष तुरूंगात घालवले. पीडित होलमनने फिलाडेल्फिया सरकारवर गुन्हा दाखल केला. आता भरपाई म्हणून त्याला ७२ कोटी रुपये मिळाले आहेत. फिलाडेल्फियाच्या कॉन्व्हिकेशन्स इंटिग्रिटी युनिटच्या प्रमुख पॅट्रिका कमिंग्ज यांनी या कारवाईसाठी जुलै २०१९ मध्ये वयाच्या ४९ व्या वर्षी चेस्ट हॉलमनची माफी मागितली.
युनिटने माफी मागण्यापूर्वी १५ महिन्यांपूर्वी संपूर्ण घटनेची पुन्हा तपासणी केली. यात अनेक प्रकारच्या चुका समोर आल्या.
पोलिस तपास
पोलिसांच्या तपासणीत ज्या गोष्टी समोर आल्या त्यातून आणखी एक संशयित या प्रकरणात फरार झाल्याचे समोर आले आहे. कोणत्याही गुन्ह्याशिवाय तुरुंगवासाची शिक्षा भोगणारे हॉलमन म्हणतात की, तुरुंगात असणारी 28 वर्षे तुरुंगवासाची वेळ कडू नव्हती कारण मला माहित आहे की, मी तो गुन्हा केला नाही. माझ्यासारख्या बर्‍याच निरपराध लोक खोट्या खटल्यांमध्ये तुरूंगवासाची शिक्षा भोगत असतील. स्वतःला निर्दोष असल्याचे सिद्ध करण्यासाठी ते सर्व प्रयत्न करतील. केवळ काही निवडक लोकांना न्याय मिळतो, ज्यांना पुन्हा सन्मानाने जगण्याची संधी मिळते, त्यांचे उर्वरित आयुष्य अशा प्रकारे संपते.
गमावले त्यासाठी शब्द नाही
हॅलमन म्हणतो की, २८ वर्षात मी काय गमावले ते वर्णन करण्यासाठी माझ्याकडे शब्द नाहीत. हे कोणत्याही प्रमाणात मोजले जाऊ शकत नाही. माझ्या कुटुंबाने जे त्रास सहन केले, ती टीका बरोबर आहे, लोकांनी ऐकलेल्या त्रासाची भरपाई होऊ शकत नाही. माझ्यासाठी आणि माझ्या कुटुंबासाठी हा जीवनातील सर्वात कठीण अध्याय आहे. न्याय मिळवण्यासाठी एखाद्याला संघर्ष करावा लागतो. आपण चुकीचे नसल्यास आपण ते मिळवा परंतु निर्भय आणि निष्पाप गुन्हेगाराप्रमाणे लढा द्यावा लागतो.
व्यक्तीच्या स्वातंत्र्यास किंमत नसते
एखाद्या सिस्टमच्या त्रुटीमुळे माणसाचे अर्धे आयुष्य तुरुंगात घालवले गेले. यावर फिलाडेल्फियाचे महापौर जिम केन्ने म्हणाले की, हॅलमन आणि त्यांच्या कुटूंबिया विषयी मला पूर्ण सहानुभूती आहे. एखाद्या व्यक्तीच्या स्वातंत्र्यासाठी किंमत असू शकत नाही. खोट्या शिक्षेमुळे तो तुरुंगातच राहिला, ज्यामुळे सर्वांना त्रास होईल. मी म्हणतो की, न्याय बरोबर असावा. कोर्टाच्या निकालाला आव्हान देऊन न्याय मिळविणारे लोक जगासाठी मार्गदर्शक आहेत.
