कोरोना काळात मालामाल झाल्या लस कंपन्या; कुणाला किती फायदा झाला?

नवी दिल्ली – कोरोना काळात, जगभरातील कोट्यावधी लोकांना आर्थिक संकट आणि दुर्दैवी सामोरे जावे लागले असले तरी, औषध कंपन्यांनी मात्र मोठा नफा कमावला आहे. अमेरिकन कंपन्यामध्ये फिझर आणि मॉडर्ना कोरोना लस बनवून सर्वाधिक कमाई करणार्‍या कंपन्यांच्या यादीत अग्रेसर आहेत.

      गेल्या वर्षी फायझर-बायोनोटेकला ९.६ अब्ज डॉलर्सचा नफा झाला होता, तो आता २०२१ मध्ये वाढून १५ अब्ज डॉलर्स होण्याची अपेक्षा आहे. तसेच २०२२ मध्ये ८.६ अब्ज डॉलर्स आणि २०२३ मध्ये १.९५ अब्ज डॉलर्स मिळविण्याचा अंदाज आहे.

तसेच मॉडर्ना ने सांगितले की, २०२१ मध्ये लस विक्रीचा नफा १९ अब्ज डॉलर्स अपेक्षित आहे, तसेच २०२२ मध्ये १२.२ अब्ज डॉलर्स आणि २०२३ मध्ये ११.४ अब्ज डॉलर्सवर जाण्याची शक्यता आहे, तर ब्रिटीश कंपन्या अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका आणि जॉनसन आणि जॉन्सन यांनी महामारी संपेपर्यंत ना नफा धोरण स्वीकारले आहे.

शेअरची किंमत वाढली

जगभरातील लस उत्पादक कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये वाढ झाली असून त्याचा फायदा भागधारकांनाही होत आहे.  यात फायझरचा वाटा जवळपास दोन टक्क्यांनी वाढला आहे, तर बायोटेकचा साठा 15 टक्क्यांनी वाढला आहे.  विशेष म्हणजे नियमित अंतराने कोरोना लसीचे डोस पुन्हा लागत राहिल्यास कंपन्या आणखी पैसे कमवू शकतील. मोडर्नाचे शेअर्स एका वर्षात ३०० टक्क्यांनी वाढले आहेत.

स्वस्त लस

अ‍ॅस्ट्रॅजेनेकाने त्याच्या दोन डोसची किंमत साडेचार ते दहा यूएस डॉलर ठेवली आहे.  जॉन्सन आणि जॉन्सन अमेरिकेत प्रति लस १० डॉलर दराने विक्री करणार आहे. तर नोव्हाव्हॅक्सने नमूद केले आहे की, त्याच्या लसीच्या दोन्ही डोसची किंमत आफ्रिकन देशांमध्ये तीन अमेरिकन डॉलर्सची असेल.

महागड्या लस

सिनोव्हॅक या चिनी कंपनीची लस सर्वात महाग आहे.  त्यातील एका लसची किंमत चीनमध्ये अमेरिकन डॉलर्स इतकी आहे. फायझरने अमेरिकेतील आणि  युनियनमध्ये लसच्या दोन्ही डोसची किंमत निश्चित केली आहे. मॉडेर्ना लसच्या दोन्ही डोससाठी यूएस मध्ये ३० अमेरिकन डॉलर्स आणि युरोपियन युनियनमध्ये ३६ अमेरिकन डॉलर्स शुल्क आकारत आहेत.  या लसीच्या दोन डोसांची किंमत २० यूएस डॉलर आहे.

एक अब्ज लस देणार

एकच डोस लस विकसित करणारी एकमेव कंपनी जॉन्सन आणि जॉन्सन यांना आतापर्यंत ८३ दशलक्ष लस पुरवण्याचे आदेश प्राप्त झाले आहेत.  यापैकी ३० दशलक्ष लसींचे आदेश यूकेने दिले आहेत, तर ४०० दशलक्ष लस युरोपियन युनियनने मागविल्या आहेत. अमेरिकेने १०० दशलक्ष लस देण्याचे आदेश दिले आहेत.  सन २०२२ पर्यंत कोवाक्स अंतर्गत ५०० दशलक्ष लस खरेदी केल्या जातील.  यावर्षी कंपनीने एक अब्ज लसींचा पुरवठा करून १० अब्ज अमेरिकी डॉलर्सचे विक्री लक्ष्य ठेवले आहे.