नवी दिल्ली – कोरोनाचा धोका काहीसा कमी होत नाही तोच आता भारतातील काही राज्यांमध्ये बर्ड फ्लूचे संकट उभे ठाकले आहे. विशेषतः मध्य प्रदेश, राजस्थान, पंजाब हिमाचल प्रदेश आणि केरळमध्ये बर्ड फ्लूचे बळी गेले आहेत. गेल्या काही दिवसांत शेकडो पक्ष्यांचा मृत्यू झाला असून मालिका अद्याप सुरूच आहे. राज्य सरकारने
सतर्कतेचा इशारा देण्यासह परिस्थिती नियंत्रित करण्यासाठी उपाययोजना सुरू केली आहे. तर दुसरीकडे, बिहार, झारखंड आणि उत्तराखंडमध्ये देखील राज्य सरकारांनी सतर्कतेचा इशारा दिला आहे.
१ ) मासे, कुक्कुटपालन व अंडी विक्रीवर बंदी : एव्हीयन इन्फ्लूएन्झा विषाणूमुळे होणारा हा रोग केवळ पक्षीच नाही तर मानवांवरही परिणाम करू शकतो. अशा परिस्थितीत सावधगिरीचा उपाय म्हणून हिमाचल प्रदेशात मासे, कुक्कुटपालन आणि अंडी विक्रीवर बंदी घालण्यात आली आहे.
२ ) पोंग धरणात परदेशी पक्ष्यांचा मृत्यू : हिमाचल प्रदेशच्या कांग्रा येथील आंतरराष्ट्रीय रामसर पोंग धरणावर परदेशी पक्ष्यांचा बर्ड फ्लूने मृत्यू झाला आहे. भोपाळच्या भारतीय कृषी संशोधन परिषदेच्या राष्ट्रीय उच्च सुरक्षा प्राणी रोग संस्थेने एच 5 एन 1 फ्लूमुळे परदेशी पक्ष्यांच्या मृत्यूला दुजोरा दिला आहे. पोंग लेकमध्ये आतापर्यंत 15 प्रजातींचे 1700 पेक्षा जास्त परदेशी पक्षी मरण पावले आहेत. अशा परिस्थितीत प्रशासनाने पर्यटन उपक्रम बंद केले आहेत.
३ ) राज्यपालांनी अहवाल मागितला : राजस्थानमध्ये बर्ड फ्लूमुळे कावळ्यांचा मृत्यू होत आहे. सोमवारीही राज्यात 110 पक्ष्यांचा मृत्यू झाला आहे. आतापर्यंत 500 हून अधिक कावळ्यांचा मृत्यू झाला आहे. याविषयी चिंता व्यक्त करीत राज्यपाल कलराज मिश्रा यांनी राज्याचे कृषिमंत्री लालचंद कटारिया यांच्याकडे माहिती मागितली आहे.
४) सर्दी, खोकला आणि तापाची लक्षणे : मध्य प्रदेशातील इंदूर शहरात बर्ड फ्लूची लक्षणे दिसू लागली असून डेली कॉलेज कॅम्पसमध्ये गेल्या एका आठवड्यात 148 कावळ्यांचा मृत्यू झाला आहे. यातून दोन कावळ्यांच्या मृतदेहाचे नमुने भोपाळच्या वैद्यकिय सुरक्षा लॅबमध्ये पाठविण्यात आले. त्यांच्यामध्ये बर्ड फ्लू विषाणूची लक्षणे आढळली आहेत. या परिसरातील ज्या लोकांना सर्दी, खोकला आणि तापाची लक्षणे आढळली त्यांची तपासणी झाली. याशिवाय मंदसौर जिल्ह्यातही बर्ड फ्लूची लागण झाली आहे.
५) मानवावरही परिणाम : केवळ पक्षीच नाही तर मानवांनाही या आजाराचा त्रास होऊ शकतो. कोंबडीची आणि संक्रमित पक्ष्यांना मानवांच्या जवळपास राहण्याचा त्रास होऊ शकतो. हा विषाणू डोळे, तोंड आणि नाक यांच्याद्वारे मनुष्याच्या शरीरात प्रवेश करतो.
६) बर्ड फ्लू विषाणूची लक्षणे : बर्ड फ्लूची लक्षणे सामान्यत: सामान्य फ्लूसारखीच असतात. मात्र एच 5 एन 1 हा फ्लू फुफ्फुसांवर हल्ला करतो. यामुळे निमोनियाचा धोका वाढतो. श्वास न लागणे, घसा खवखवणे, तीव्र ताप, स्नायू आणि पोटदुखी ही त्याची लक्षणे आहेत. छातीत दुखणे आणि अतिसार अशी याची लक्षणे आहेत.
७) पक्ष्यांपासून दूर रहण्याचा सल्ला : ज्या ठिकाणी संक्रमण पसरले आहे तेथे जाण्यासाठी खबरदारी घ्या. मांस, मासे खरेदी करताना स्वच्छतेची काळजी घ्या. बर्ड फ्लूचा धोका टाळण्यासाठी पक्ष्यांपासून दूर रहावे, कारण तो संसर्ग मानवांमध्येही पसरू शकतो, असे तज्ज्ञ डॉक्टरांनी सांगितले.
