नवी दिल्ली – लोकशाहीचे विद्यमान मंदिर मानले जाणाऱ्या नवीन संसदेच्या इमारतीचा पायाभरणी समारंभ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते १० डिसेंबर रोजी होणार आहे. तसेच २०२२ पर्यंत या इमारतीचे बांधकाम पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे, अशी माहिती लोकसभा अध्यक्ष ओम बिर्ला यांनी दिली.
सांस्कृतिक विविधता
बिर्ला म्हणाले की, लोकशाहीचे विद्यमान मंदिर म्हणजे संसद भवन यंदा १०० वर्षे पूर्ण करीत आहे. देशातील लोकांसाठी ही अभिमानाची बाब आहे की, नवीन इमारत आपल्या देशातील लोकांकडून बांधली जाईल, हे स्वावलंबी भारताचे एक उत्कृष्ट उदाहरण असेल. तसेच नवीन इमारतीतून देशातील सांस्कृतिक विविधता दिसून येईल. आशा आहे. स्वातंत्र्याची ७५ वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर संसदेचे अधिवेशन नवीन इमारतीत होईल. नवीन पार्लमेंट इमारतीचे क्षेत्रफळ ६४,५०० चौरस मीटर असेल आणि या बांधकामासाठी एकूण ९७१ कोटी रुपये खर्च अपेक्षित असल्याचे त्यांनी सांगितले.
१२२४ खासदार
नवीन इमारत भूकंप प्रतिरोधक असेल आणि २००० जण या बांधकामात सहभागी असतील आणि अप्रत्यक्षरित्या ९ हजार जण सामील होतील. नवीन इमारतीत १ हजार २२४ खासदार एकत्र बसू शकतील. भविष्यात खासदारांची संख्या वाढविण्याच्या दृष्टीने यात नवीन इमारत आहे, तर दोन्ही सभागृहांच्या सर्व खासदारांसाठी नवीन कार्यालय संकुल विद्यमान श्रम शक्ती भवनात तयार केले जाईल. नवीन इमारतीत लोकसभा सदस्यांसाठी सुमारे ८८८ जागा आणि राज्यसभा सदस्यांसाठी ३२६ जागा असतील. त्याचबरोबर विद्यमान संसद भवन संरक्षित केले जाईल कारण ते देशातील पुरातत्व मालमत्ता आहे.
पेपरलेस कार्यालये
नवीन संसद भवनच्या कामकाजा दरम्यान हवाई आणि ध्वनी प्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी पुरेशी पावले उचलली गेली आहेत. त्यात सर्व खासदारांसाठी स्वतंत्र कार्यालये असतील आणि ‘पेपरलेस कार्यालय’ नवीन डिजिटल इंटरफेससह सुसज्ज असेल. नवीन इमारतीत भारतीय लोकशाही वारसा, संसद सदस्यांसाठी एक विश्रामगृहे, एक ग्रंथालय, अनेक समिती कक्ष, जेवणाचे क्षेत्र आणि पार्किंगची पुरेशी जागा असे भव्य संविधान हॉल देखील असेल.
आताच्या संसद भवनाचा इतिहास
सध्याची इमारत ही ब्रिटिशकालीन इमारत असून ती एडविन लुटियन्स आणि हर्बर्ट बेकर यांनी डिझाइन केली होती, ज्यांची नवी दिल्लीच्या नियोजनाची आणि बांधकामांची जबाबदारी होती. विद्यमान संसद भवनाची पायाभरणी १२ फेब्रुवारी १९२१ रोजी झाली. ते तयार होण्यासाठी सहा वर्षे लागली. त्यावेळी संसद भवनची किंमत ८३ लाख रुपये होती. तर उद्घाटन समारंभ १८ जानेवारी १९२७ रोजी तत्कालीन गव्हर्नर जनरल लॉर्ड इरविन यांच्या हस्ते करण्यात आला होता. विशेष म्हणजे नवीन इमारतीचा आकार सध्याच्या संसदेप्रमाणे असेल. या इमारतीत तळघर, तळ मजला, पहिला आणि दुसरा मजला असेल आणि त्याची उंची जुन्या इमारतीइतकीच असेल जेणेकरून दोन्ही समितीत असतील.
नव्या संसद भवनाची ही काही संकल्पचित्रे
